Afwijkende schedelvorm

Wat is een afwijkende schedelvorm?

Een afwijkende schedelvorm kan ontstaan door:

  • één of meerdere schedelnaden die zich te vroeg sluiten (craniosynostosis)
  • een voorkeurslighouding van de baby die de achterzijde van het hoofdje afplat (houdingsgebonden plagiocefalie)

Wat is craniosynostosis?

Bij craniosynostosis is het hoofd vervormd door te vroeg gesloten schedelnaden. Het komt voor bij ongeveer 1 op 2.000 pasgeboren baby’s. Meestal is 1 schedelnaad te vroeg gesloten, soms meerdere schedelnaden. Soms is de afwijking gelinkt aan een syndroom, zoals het Syndroom van Crouzon, Apert, Muenke, Pfeiffer …

Afhankelijk van welke schedelnaad te vroeg sluit, zien we verschillende vervormingen aan het hoofd.

  • Bootschedel (scafocefalie)
    Te vroeg sluiten van de pijlnaad (sagitale naad)
  • Wigschedel (trigonocefalie)
    Te vroeg sluiten van de voorhoofdsnaad (metopische sutuur)
  • Brede schedel  (brachycefalie)
    Te vroeg sluiten van beide kroonnaden (coronaalnaden)
  • Scheve schedel vooraan (plagiocefalie)
    Te vroeg sluiten van 1 kroonnaad
  • Scheve schedel achteraan (plagiocefalie)
    Te vroeg sluiten van de achterhoofdsnaad (lambdoïdnaad)

Onderzoeken

  • De diagnose wordt vaak al gesteld door de kinderarts of neurochirurg.
  • Er gebeurt een genetisch onderzoek om genetische afwijkingen uit te sluiten. Een genetische afwijking komt zelden voor bij het te vroeg sluiten van 1 schedelnaad.
  • Er gebeurt ook een oogonderzoek (funduscopie) om overdruk in de hersenen uit te sluiten.
  • Ter voorbereiding van een ingreep wordt er meestal een 3D-CT-scan van de schedel gemaakt.
  • Meestal worden er ook 3D-foto’s genomen.

Behandeling

Een operatie, meestal als de baby tussen de 4 en de 12 maanden oud is. Tijdens de ingreep worden de vastgegroeide naden weer losgemaakt, en sommige stukjes van de schedel worden verplaatst om deze weer rond te maken.

Er zijn verschillende technieken, afhankelijk van de chirurg en het centrum waar het kind geopereerd wordt. Er is geen duidelijk voordeel qua resultaat van 1 techniek boven een andere. Deze technieken zijn minimaal invasief:

  • Minder uitgebreide remodellatietechnieken bij scafocefalie op jonge leeftijd.
  • Endoscopisch verwijderen van de gesloten schedelnaad. Nadien draagt de baby 1 jaar lang een drukhelm.
  • Plaatsen van veren op de plaats van de verwijderde schedelnaad. Na enkele maanden worden de veren operatief weer verwijderd.

In het UZA gebeurt afhankelijk van de ernst van de misvorming en de leeftijd een min of meer uitgebreide remodellatie van de schedelbladen. De ingreep gebeurt samen met de mond-, kaak- en aangezichtschirurg.

Wat is houdingsgebonden plagiocefalie?

Houdingsgebonden plagiocefalie wordt veroorzaakt doordat de baby (te) vaak in dezelfde rughouding ligt, o.a. door aanbevelingen om wiegendood te voorkomen. De druk op het hoofdje plat de schedel af.

Onderzoek

De diagnose wordt klinisch gesteld. Meestal zijn er geen verdere onderzoeken nodig.

Behandeling

Er is geen operatie nodig. De schedel corrigeren, kan door:

  • Houdingstherapie: de baby wordt op de niet-afgeplatte kant gelegd, speelgoed aan de andere kant. Het is aanbevolen om de baby een half uur per dag onder toezicht op de buik te leggen.
  • Fysiotherapie of osteopathie wordt soms voorgeschreven om de voorkeurshouding te corrigeren.
  • Een corrigerend helmpje. Afhankelijk van de leeftijd, de ernst van de afplatting en de asymmetrie van het hoofd wordt soms een remodellerende helm voorgeschreven.

 

Laatst aangepast: 04 oktober 2019
Auteur(s): Team kinderneurochirurgie