Thoracaal aorta aneurysma (TAA)
Een aneurysma is een plaatselijke verbreding of uitstulping van een bloedvat. De uitstulping ontstaat door een verzwakking in de wand van het bloedvat. Als het aneurysma groter wordt, wordt de aortawand steeds zwakker en kan ze zelfs onder normale bloeddruk scheuren met een inwendige bloeding als gevolg.
Wat is een thoracaal aorta aneurysma (TAA)?
Aneurysma’s komen meestal voor in de grote lichaamsslagader of aorta, maar kunnen ook overal elders in het lichaam ontstaan. Wanneer het aneurysma zich ter hoogte van de thoracale aorta bevindt (in de borstkas), spreken we van een thoracaal aorta aneurysma (TAA).
Een thoracaal aorta aneurysma kan voorkomen in:
- het opwaartse gedeelte van de aorta of aorta ascendens
- het horizontale deel van de aorta of aortaboog
- het neerwaarts lopende deel van de aorta of aorta descendens
Soms zijn twee delen van de aorta aansluitend betrokken in één lang aneurysma of is de gehele aorta aneurysmatisch vanaf zijn oorsprong aan het hart tot aan de splitsing in de buik. In dergelijke gevallen zijn meerdere interventies nodig of moet eerst het meest dringende deel te worden behandeld.
Aneurysma van de aorta ascendens
Een aneurysma van de stijgende aorta kan zich voordoen in:
- de aortawortel
- het supra-sinusale deel (buisvormige deel van de ascendens)
- beide delen
Een aneurysma van de aorta ascendens ontstaat vaak zeer traag en kan erg groot worden vooraleer er druk op andere organen ontstaat. Ze veroorzaakt de eerste jaren meestal geen pijn en de meeste mensen merken er dan ook vaak jarenlang niets van.
Aneurysma van de aorta descendens
Als het aneurysma zich voordoet in het neerwaartse deel van de aorta, spreken we van een thoracaal aneurysma van de aorta descendens.
Aneurysma van de aortaboog
De aortaboog is een complexe zone. Het is de plaats waar enkele zeer vitale bloedvaten vertrekken, namelijk de hersenbloedvaten. In het (relatief korte) verloop van de aortaboog kan een lokale verwijding ontstaan (als het ware een blaas op de zijkant), of de aortaboog kan in zijn geheel verbreden (aneurysmatisch worden). Als de aortaboog in zijn geheel verbreed is, is meestal ook de aorta ascendens verbreed en loopt deze ascendensverbreding door in de aortaboog.
Wat zijn de symptomen?
De meeste mensen merken jarenlang niets van een thoracaal aorta aneurysma. Meestal ontdekt uw arts de uitstulping toevallig tijdens een radiografisch onderzoek(beeldvorming) voor een andere aandoening (bijvoorbeeld bij een Rx thorax, een CT-scan of NMR).
Heel soms kan een aneurysma in de borstholte leiden tot symptomen indien andere belangrijke structuren of organen verdrongen worden (zoals druk op één van de luchtwegen of druk op een zenuw, waardoor bijvoorbeeld heesheid kan ontstaan).
- Ademnood (door druk op de centrale luchtpijp of slokdarm)
- Slikklachten (door druk op de centrale luchtpijp of slokdarm)
- Heesheid (door uitrekking van een belangrijke zenuw voor onze stembanden)
Wat zijn de oorzaken?
Een aneurysma ontstaat door een verzwakking in de wand van het bloedvat. Hoe die zwakke plek precies onstaat, is nog niet helemaal bekend. Wel zijn er bepaalde risicofactoren die de kans op een aneurysma vergroten.
Wat zijn de risicofactoren?
- Ouderdom: naarmate men ouder wordt, neemt de kans op een thoracaal aorta aneurysma toe.
- Roken
- Een te hoge bloeddruk
- Erfelijkheid: het risico op een aneurysma is groter als de aandoening voorkomt in uw familie (bij ouders, broers, zussen...)
Wat zijn de risico’s van een onbehandeld thoracaal aneurysma?
Scheuren van het aneurysma
Het aneurysma kan plots scheuren op de meest verzwakte zone en een inwendige bloeding veroorzaken. De scheur in de bloedvatwand kan gedeeltelijk of volledig zijn. Bij een volledige scheur zijn alle lagen van de aortawand (drie lagen) betrokken, bij een gedeeltelijke scheur enkel de 2 binnenste lagen. In het eerste geval spreken we van een ruptuur (breuk), in het tweede geval ontstaat een aortadissectie. Een gescheurd thoracaal aorta aneurysma moet dringend behandeld worden.
Aortaklepinsufficiëntie
Aortaklepinsufficiëntie is een frequent gevolg van een aneurysma van de aorta ascendens en ontstaat wanneer de verwijding van de aortawortel voldoende uitgesproken is en de aortaklepblaadjes uiteen getrokken worden. Daardoor zullen de drie klepblaadjes van de aortaklep elkaar in gesloten toestand minder raken en zal de klep lekken (aortaklepinsufficiëntie).
Bij een lekkende aortaklep stroomt na iedere hartslag een deel van het net uitgepompte bloed terug in het hart. Het hart wordt dan extra belast. Wanneer de hoeveelheid terugstromend bloed voldoende groot is, kan dit klachten geven. De extra belasting van het hart kan op termijn leiden tot uitzetting van de linkerhartkamer en vermindering van de knijpkracht van het hart. Dat kan op langere termijn dan weer aanleiding geven tot hartfalen met bijhorende symptomen. Het ontstaan van aortakleplekkage en de evolutie naar hartfalen is een langzaam proces en kan jaren duren vooraleer de patiënt er erg in zal hebben.
Hoe wordt een thoracaal aneurysma vastgesteld (diagnose) en behandeld?
Van diagnose tot behandeling en opvolging
U kunt voor de diagnose en behandeling van een aorta aneurysma terecht in de aortakliniek van het UZA.
Behandeling
Medicatie
Als het aneurysma nog niet erg groot is, schrijven we medicatie voor om de slagkracht van het bloed op de bloedvatwand te verminderen. Door de druk in de bloedvaten en het aantal slagen per minuut zo laag mogelijk te houden, vermindert het risico op scheuren en wordt de groei van het aneurysma afgeremd.
Ingreep
Een ingreep wordt aangeraden wanneer:
- Het aneurysma te groot wordt (afhankelijk van de plaats)
- Het risico op breuk of scheuren van het aneurysma groter is dan de risico’s van een operatie.
Het moment waarop we tot operatie overgaan wordt individueel op uw maat bepaald. Dankzij opvolgonderzoeken kunnen we het aneurysma goed in het oog houden en tijdig ingrijpen wanneer het aneurysma de gevarenzone benadert. Hierbij wordt rekening gehouden met uw leeftijd, lichaamsbouw, gezondheid van uw hart, uw algemene gezondheid, genetische factoren, grootte en plaats van het aneurysma, groeisnelheid van het aneurysma, enz.
In het UZA beschikken we over toestellen waarmee we de grootte van een aneurysma zeer precies kunnen meten. De dienst radiologie gebruikt speciale oppuntgestelde technische protocollen die toelaten uiterst correcte metingen en berekeningen uit te voeren. Ook kan de radioloog 2D en 3D reconstructies van de beelden aanleveren.
Er zijn twee mogelijke behandelingen:
- Open ingreep: inhechten van een buisprothese
- Endovasculaire ingreep: Thoracic Endo-Vascular Aneurysm Repair of TEVAR (enkel bij een thoracaal aneurysma van de aorta descendens)
Beide behandelingsmethoden kennen zowel voordelen als risico’s. De behandelende chirurg overlegt binnen het aorta-team en met u welke behandelingsmethode de voorkeur geniet.
