Fertiliteitspreservatie (oncofreezing) bij de man
Lees hier meer over fertiliteitspreservatie bij de man bij oncologische behandeling.
Binnenkort naar het UZA?
Heb je binnenkort een afspraak bij het UZA of kom je iemand bezoeken? Beantwoord enkele vragen en krijg handige tips voor je UZA-bezoek, van thuisvoorbereiding tot navigatie in het ziekenhuis.
Maak een afspraak
Centrum voor Reproductieve Geneeskunde (Fertiliteit)
Wat is fertiliteitspreservatie?
Bepaalde kankerbehandelingen, zoals chemotherapie en radiotherapie, kunnen invloed hebben op je vruchtbaarheid. Gelukkig zijn er verschillende mogelijkheden om je vruchtbaarheid te sparen en je kinderwens later in vervulling te laten gaan. Oncofreezing of fertiliteitspreservatie heet dat. Lees hieronder meer over de verschillende mogelijkheden en bespreek ze met je arts vóór de start van je kankerbehandeling.
Wat zijn de mogelijke gevolgen van kankerbehandelingen op je vruchtbaarheid?
Spermacellen zijn de mannelijke voortplantingscellen die worden aangemaakt in de teelballen. Bij ejaculatie (zaadlozing) verlaten de spermacellen het lichaam via de zaadleiders. Het ejaculaat, de vloeistof die vrijkomt bij ejaculatie, bevat spermacellen en vocht geproduceerd door klieren van het voortplantingsstelsel zoals de prostaat. Om een eicel op een natuurlijke manier te kunnen bevruchten, moet het ejaculaat voldoende rijpe en beweeglijke spermacellen bevatten.
Zowel chemotherapie als radiotherapie kunnen de rijping en de beweeglijkheid van de spermacellen aantasten. Deze gevolgen kunnen tijdelijk of onomkeerbaar zijn, afhankelijk van het type, de duur en de locatie van je kankerbehandeling.
Welke mogelijkheden zijn er om je vruchtbaarheid te bewaren?
Voor mannen zijn er verschillende methodes om je spermacellen preventief te beschermen tegen de schadelijke effecten van een kankerbehandeling en je vruchtbaarheid te proberen bewaren.
Je behandelend arts bespreekt samen met jou, vóór de start van je kankerbehandeling, welke preservatieopties mogelijk zijn. Dit hangt onder andere af van je aandoening, het type en de dosis van je behandeling, je leeftijd en de beschikbare tijd. Spreek gerust ook zelf je arts aan over het effect van je kankerbehandeling op je vruchtbaarheid en de verschillende preservatiemogelijkheden.
Als je in aanmerking komt voor fertiliteitspreservatie, verwijst je arts je naar de specialisten van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde (fertiliteit). Ook zij staan klaar om al je vragen te beantwoorden. Stel net zolang vragen over het onderwerp, totdat je het gevoel hebt dat je over genoeg informatie beschikt om een keuze te kunnen maken.
Invriezen en bewaren van spermacellen (cryopreservatie)
1. Via spermastaal
Om je spermacellen preventief te beschermen tegen de mogelijke schadelijke effecten van een kankerbehandeling, kunnen we een spermastaal laten invriezen en bewaren. Later bekijken we individueel de optie om de spermacellen te gebruiken bij een kinderwens.
Waar maak ik een spermastaal?
Het spermastaal wordt bij voorkeur gemaakt in een speciaal lokaal op de fertiliteitsafdeling. Je krijgt van ons een steriel potje aan de balie van het BSA-labo (Basis Semen Analyse labo, route 140).
2. Via testisbiopt (biopsie van de teelbal)
Soms (bijvoorbeeld als je te jong bent) is het niet mogelijk om voldoende bruikbare spermacellen te verzamelen via een spermastaal. In dat geval is een testisbiopsie mogelijk, waarbij we via een kleine snede weefsel uit de teelbal verzamelen. In dat weefsel wordt in het labo gezocht naar de aanwezigheid van spermacellen. Na analyse wordt het weefsel ingevroren.
De urologen bespreken uitgebreid wat je kan verwachten van de ingreep. Het fertiliteitslabo zal het testisbiopt invriezen en bewaren. Later bekijken we individueel de optie om de spermacellen te gebruiken bij een kinderwens.
3. Optimale tijdstip
permacellen dienen bij voorkeur voor de start van jouw oncologische behandeling ingevroren te worden. De urgentie van de oncologische behandeling vereist ook een snelle vraag tot invriezing van spermacellen.
4. Extra bloedtesten
Om besmetting tijdens de bewaarperiode te vermijden, moet je extra bloedtesten te ondergaan. Jouw bloedstaal wordt gecontroleerd op HIV, Hepatitis B, Hepatitis C en Syfilis.
Hoeveel kost een fertiliteitspreservatiebehandeling?
Sinds 2017 heeft het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde van het UZA een overeenkomst met het RIZIV (de zogenaamde onco-conventie). Hierdoor kunnen mannen tot 45 jaar, die aan bepaalde voorwaarden voldoen, rekenen op een tegemoetkoming voor fertiliteitspreservatie.
Aanvraag door arts: verwijzingsformulier
Via deze formulieren kan je arts je verwijzen voor fertiliteitspreservatie voor de start van je een kankerbehandeling.
‘Net als eicellen kunnen we ook spermacellen invriezen. Het voordeel is dat er geen punctie aan te pas komt. Een spermastaal inleveren volstaat.’
‘Lukt dat niet, omdat de patiënt van slag is door zijn ziekte bijvoorbeeld, dan vriezen we een stukje teelbalweefsel in. Net als het eierstokweefsel wordt dat weggehaald onder volledige narcose.’
Kris Peeters
Klinische studies
Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinische studies. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Indien er op de dienst waar je bent opgenomen een specifiek onderzoek loopt, zal je eventueel gevraagd worden om hieraan deel te nemen. Je hebt de volledige vrijheid om te beslissen of je hier al dan niet op in wenst te gaan. Indien je deelneemt of in de toekomst deelneemt aan klinische studies, kan je met je vragen terecht bij je behandelend arts.
Overige
Interessante links
