Patiënt als partner

Met online bevragingen en focusgroepen nodigen we patiënten uit om samen met ons na te denken over wat goed gaat en waar het beter kan. 

• Traumapatiënten kunnen na hun behandeltraject hun inzichten en feedback op een heel laagdrempelige manier met ons delen tijdens terugblikmomenten (‘coffee-with-the-traumateam'). Dit heeft bijvoorbeeld al geleid tot kleine en grote aanpassingen in het traject: van aanpassing van onze manier van informeren tot zelfs infrastructuuraanpassingen doorheen het ziekenhuis.
• Het Moeder- en kindcentrum heeft ook een eigen kinder- en ouderraad. Zo kunnen ouders en kinderen met een chronische aandoening laten horen wat ze willen veranderen in het kinderziekenhuis. Dat heeft al goede ideeën opgeleverd, zoals ziekenhuismaaltijden meer afstemmen op kinderen. 
• Patiënten en vertegenwoordigers geven ook actief vorm aan wetenschappelijk onderzoek door hun stem te laten horen in verschillende patiëntenadviesraden, zoals de patiëntencommissie voor oncologische studies en de patiëntenadviesraad voor wetenschappelijk onderzoek. Zo dragen we samen bij tot onderzoek dat er echt toe doet.
• Sinds 2018 gebeurt de informatieoverdracht op de verpleegafdeling tussen de verschillende shiften niet langer in een aparte ruimte, maar aan het bed en in interactie met de patiënt (bedside briefing). Zo stelt de verpleegkundige zich automatisch voor aan de patiënt en krijgt de patiënt meteen een overzicht van zijn situatie en van wat er nog gepland staat.
• De patiënt wordt actief bevraagd of hij alles heeft kunnen begrijpen en nog iets wil vragen of toevoegen. 
• Ook de familiekamer op hematologie illustreert hoe patiënten van het UZA een betere plek maken. Eva Sturtewagen werd negen maanden behandeld in het UZA voor acute leukemie, maar overleed in augustus 2019. Eva gaf aan hoe belangrijk bezoek was en opperde het idee om een warme bezoekkamer in te richten. Samen met haar zus Anouk en UZA foundation kon die wens ook effectief in vervulling gaan. 

Een belangrijke prioriteit voor het UZA is het promoten van gezondheidsgeletterdheid. In de eerste plaats bij onze patiënten en hun naasten, en bij uitbreiding de burger en samenleving. Als universitair ziekenhuis zetten we in op health literacy/health information fluency omdat dit bijdraagt aan de mogelijkheden van patiënten om regie te ervaren en nemen in hun zorgtraject. Dat wordt steeds belangrijker met onze groeiende ambities rond transmurale zorgpaden en digitalisering binnen de zorgverlening. We willen patiënten de nodige vaardigheden, kennis en ziekte-inzichten aanreiken. Betere en toepasbare informatie kan onder meer bijdragen aan stressreductie en een betere patiëntervaring, betere therapietrouw en meer preventiegericht gedrag.

Hoe we health literacy in het UZA onder meer stimuleren?

• Steeds vaker wordt een verpleegkundige of zorgverlener ingeschakeld die patiënten met een specifieke ziekte begeleidt: denk aan de diabeteseducatoren, de verpleegkundig trajectbegeleiders op de dienst oncologie, de ventilatiedeskundige voor beademingspatiënten, de verpleegkundigen van de hartfalenkliniek ...
• Via brochures, educatieve video’s, uza.be, maguza.be, sociale media… informeren we patiënten en de maatschappij zo maximaal mogelijk en helpen we hen om een overwogen keuze te maken. 
• Voor bepaalde behandelingen, bijvoorbeeld dialyse, krijgen patiënten een opleiding om hen op weg te helpen zodat ze thuis zelf aan de slag kunnen. 
• We organiseren regelmatig infosessies, patiëntenuitstappen en andere events waarmee we niet enkel informeren, maar ook het onderlinge lotgenotencontact stimuleren.
• Ook de ziekte leren aanvaarden of er anders mee leren omgaan, maakt vaak deel uit van de educatie. 
• ...
   

In het Moeder- en kindcentrum dragen we familiegerichte zorg hoog in het vaandel. We zetten niet alleen sterk in op educatie, maar betrekken ouders ook direct in de zorg. Ouders mogen bijvoorbeeld zelf hun kindje verschonen, ze ondersteunen tijdens een onderzoek of verzorging of, als ze hier langer zijn, sondevoeding toedienen. We laten hen vanaf het begin voelen dat hun aanwezigheid erg belangrijk is voor de ontwikkeling van hun kindje. Ze leren om de signalen van hun baby beter te interpreteren. Ook huid-op-huidcontact en borstvoeding stimuleren we sterk.
We zien dat ouders zo een betere band ontwikkelen met hun kind, waardoor ze hun ouderrol beter opnemen. Dat komt de ontwikkeling van de baby ten goede. Dat geldt ook voor de andere aspecten die we stimuleren – borstvoeding, huid-op-huidcontact en beter inspelen op signalen van het kind.

Er wordt ook erg ingezet op de beleving van kinderen tijdens hun bezoek aan het UZA. Zo introduceerden we het kinderpaspoort waarin ze kunnen aangeven wat ze fijn vinden. Bijvoorbeeld wie ze op dat moment het liefst bij zich hebben, wat de zorgverlener kan doen om hen op hun gemak te stellen ... Door kinderen zelf die dingen te laten beslissen, geven we hun de regie voor een stuk in eigen handen, wat de angst vermindert. Het UZA heeft ook een aantal VR-brillen in huis, die kinderen verhalenderwijs voorbereidt op bepaalde onderzoeken. Ze worden ook ingezet als afleiding tijdens een onderzoek, in combinatie met lokale verdoving en als ontspanning. 

Patiënten nemen in toenemende mate de regie in hun ziekteproces. Van preventie en zelfmonitoring tot medicatie toedienen en inspraak hebben in het te volgen zorgtraject. 

• Zo organiseren we voor dialysepatiënten jaargesprekken, waar ze (en hun familie) hun ervaringen, gevoelens, bedenkingen en wensen kunnen delen over het huidige en toekomstige zorgtraject. Op basis daarvan optimaliseren we samen hun verdere zorgplan, dit volledig op maat van de patiënt. 
• Op de dienst nierziekten zetten we ook resoluut in op zelfzorg: patiënten volgen hun pijn zelf op met een pijnscorekaart, beheren hun eigen bakje met materiaal, schrijven zelf hun parameters en gewicht in hun map, spoelen zelf hun toestel...
• De digitale revolutie biedt talloze mogelijkheden om patiënten actiever te betrekken bij hun zorg. Denk maar aan telemonitoring, waar onder andere sterk op wordt ingezet binnen het pijncentrum, cardiologie, urologie, oncologie...
• Met ons patiëntenportaal UZA@home evolueren we naar een digitaal gezondheidsmodel waar we niet alleen reactief, maar ook preventief samenwerken met de patiënt. De patiënt staat centraal en blijft zelf in controle. Patiënten kunnen in UZA@home geïncludeerd worden voor digitale opvolging, aansluitend op hun behandeltraject in het UZA. Hiermee koppelen we onze zelfde veilige en kwalitatieve zorg los van locatie. Patiënten kunnen vervroegd met ontslag en verder herstellen in hun vertrouwde thuisomgeving, met een professioneel zorgteam dat 'meekijkt' en adviseert op afstand.
  Digitale opvolging via UZA@home bestaat uit verschillende bouwstenen: eenmalige of regelmatige bevragingen, telemonitoring (met gekoppelde meettoestellen) en patiënteducatie op maat. 
• Door de komst van het elektronisch patiëntendossier (epd) kunnen patiënten via UZA@home ook hun persoonlijk medisch dossier kunnen raadplegen.