Postmortaal forensisch medisch onderzoek
Het postmortaal forensisch medisch onderzoek waaraan wij meewerken omvat onderzoek van plaats delicten (inclusief uitwendige schouwingen van overleden lichamen), gerechtelijke autopsies en wedersamenstellingen.
Synoniemen
Praktisch
Heb je een vraag? Dan kan je ons via mail contacteren of telefonisch bereiken op onderstaande momenten:
Contactgegevens
Gerechtelijke geneeskunde
Wat is een gerechtelijk onderzoek van het plaats delict?
Een gerechtelijk onderzoek van het plaats delict of een gerechtelijk plaatsonderzoek gebeurt steeds op vraag van Justitie en op zijn minst in samenwerking met het Labo van de Technische en Wetenschappelijke Politie (LTWP). Het plaatsonderzoek wordt nagenoeg altijd gecombineerd met een uitwendige schouwing van het lichaam.
Verloop
Wanneer de wetsarts arriveert op het plaats delict, volgt eerst een forensisch intake door de politie waarbij de volledige context van de situatie en de overledenen geschetst wordt.
Vooraleer de wetsarts het plaats delict betreedt, voert het LTWP van de Federale Politie een grondig onderzoek van de plaatsgesteldheid uit.
De wetsarts observeert plaatsgesteldheid en start met een lichamelijk onderzoek met staalname waarbij bijzondere aandacht geschonken wordt aan verschillende elementen, zoals:
- Bloedsporen
- Tekenen van geweld
- Geneesmiddelengebruik
- Etc.
Na het onderzoek, brengt de wetsarts de opdrachtgevende magistraat mondeling op de hoogte van de medicolegale bevindingen, waarop wordt bevolen het lichaam vrij te geven of een wetsarts te vorderen voor een gerechtelijke autopsie.
Wat is een gerechtelijke autopsie?
Een gerechtelijke autopsie is een gerechtelijke onderzoeksmaatregel waarbij een gerechtelijke overheid (onderzoeksrechter en arbeidsauditoraat) beroep doet op een wetsarts om een uitwendig en inwendig onderzoek te doen op een overleden lichaam om zo de oorzaak en de aard van het overlijden te achterhalen. Een gerechtelijke autopsie vindt voornamelijk plaats bij onduidelijke, onverwachte, verdachte of geweldadige overlijdens, arbeidsongevallen of bij een vermoeden van medische aansprakelijkheid. Nabestaanden kunnen geen verzet aantekenen tegen een gerechtelijke autopsie.
Gerechtelijke autopsies worden steeds uitgevoerd volgens internationale standaarden (Recommendation No R (99) inzake ‘Harmonisation of Medico-legal Autopsy Rules’ van de Raad van Europa en ‘Forensic Autopsy Performance Standards’ van de National Association of Medical Examiners), en gebeuren in nauwe samenwerking met het Laboratorium van de Technische en Wetenschappelijke Politie (LTWP) van de Federale Politie.
Verloop
Het lichaam wordt gedurende het gerechtelijk onderzoek in beslag genomen en ter beschikking gehouden.
- 1
Een virtuele autopsie
Voorafgaand aan de gerechtelijke autopsie kan in sommige gevallen een radiologisch onderzoek aangewezen zijn. We spreken dan over een postmortem CT- en/of MRI-onderzoek. Een radiologisch onderzoek gebeurt standaard in de volgende situaties:
- Bij overleden lichamen als gevolg van misdrijven en geweldsdelicten.
- Bij ongevallen.
- Bij overledenen met een hersentrauma.
Een radiologisch onderzoek kan eventuele inwendige letsels, vreemde lichaamsstructuren, botstructuren en lucht- of (postmortale) gasverspreiding in het lichaam in beeld brengen, en zo opheldering bieden bij het bepalen van de doodsoorzaak.
Hiervoor werken we samen met de dienst Radiologie van het UZA.
- 2
Uitwendig onderzoek van het lichaam
De uitwendige schouwing is een volledig klinisch onderzoek van de uitwendige toestand het lichaam. Het lichaam wordt hierbij nog niet geopend. Er wordt in het bijzonder gekeken naar sporen van geweld.
In geval van gewelddadig overlijden (doodslag/moord) zal de wetsdokter het lichaam meestal eerst onderzoeken op de plaats van het misdrijf samen met het LTWP van de Federale Politie.
Een uitwendige schouwing bestaat voornamelijk uit:
- Het veiligstellen van sporen op het lichaam.
- Het inspecteren van kleding en inventarisatie van persoonlijke voorwerpen.
- Een beschrijving van de staat van het lichaam en bijhorende verschijnselen.
- Het onderzoek naar eventuele uitwendige letsels (sporen van geweld, ...).
- Eventueel oplijsten van elementen ter identificatie van het lichaam indien ongekend.
- 3
Inwendig onderzoek van het lichaam
Na een volledige uitwendige schouwing, wordt het lichaam geopend en volgt een uitgebreid, macroscopisch (met het blote oog) inwendig onderzoek. De lijkopening wordt verricht in verschillende stappen in de volgende volgorde, en met respect naar het lichaam toe:
- Opening van de rug met inspectie op bloeduitstortingen en opening van de cervicale wervelkolom.
- Opening van de schedel en volledige dissectie van de hersenen.
- Opening vanaf de hals tot aan de schaamstreek.
- Volledige dissectie van de halsstructuren.
- Volledige dissectie van het hart, de vaten en de longen.
- Volledige dissectie van alle buikorganen.
- Dissectie van de urineblaas en inwendige geslachtsorganen.
Alle onderzochte organen worden gewogen en uitgebreid beschreven. Er worden stalen veiliggesteld voor microscopisch onderzoek van weefsels, organen en letsels. Na de autopsie worden de organen teruggeplaatst en het lichaam opnieuw gesloten zodat nabestaanden op een waardige manier afscheid kunnen nemen.
- 4
Aanvullende onderzoeken
Om de doodsoorzaak te achterhalen kunnen soms bijkomende onderzoeken uitgevoerd worden:
- Toxicologische onderzoeken
- Opsporen van medicijnen of drugs. Dit onderzoek is aangewezen bij elke gerechtelijke autopsie.
- Odontologische onderzoeken
- Onderzoeken van het gebit gebeuren wanneer het een lichaam betreft met een ongekende of onzekere identiteit.
- Wonddateringsonderzoeken
- Datering van letsels op het lichaam om te achterhalen of ze gerelateerd zijn aan de uiteindelijke doodsoorzaak.
- Genetisch onderzoek
- Dit gebeurt ter identificatie van het lichaam of voor sporenonderzoek.
- Etc.
Voor deze onderzoeken werken we samen met externe deskundigen en/of andere diensten binnen het UZA.
- Toxicologische onderzoeken
Vrijgave van het lichaam
Het lichaam van de overledene wordt altijd met de grootste eerbied behandeld. Na de autopsie wordt het lichaam hersteld en opgemaakt zodat de naasten waardig afscheid kunnen nemen van hun dierbare.
Een vrijgave van het lichaam betekent voor de familie dat de nodige schikkingen kunnen getroffen worden voor de begrafenis. In de regel wordt het lichaam door de Procureur des Konings of de onderzoeksrechter vrijgegeven binnen twee à drie dagen. In uitzonderlijke gevallen kan het langer duren, bijvoorbeeld bij problemen met de identificatie. Voor de begrafenis kan u als familie steeds beroep doen op een begrafenisondernemer naar eigen keuze. Het lichaam kan volgens de wens van de familie naar een andere opbaarplaats worden overgebracht.
Afscheid nemen
Afscheid nemen van een overledene vooraleer het lichaam is vrijgegeven, kan enkel met toelating van de magistraat die op dat ogenblik het onderzoek leidt (de Procureur des Konings of de onderzoeksrechter).
In het belang van het forensisch onderzoek kunnen noch het lichaam, noch de kledij, noch de bezittingen aangeraakt worden als je je naaste komt groeten vóór de autopsie heeft plaatsgevonden. Het kan gebeuren dat een politiefunctionaris toezicht moet houden tijdens het groeten. De identiteit van diegene die komt groeten, zal geregistreerd worden door de mortuariummedewekers. Deze maatregelen gelden tot het lichaam is vrijgegeven.
Groeten kan in het mortuarium van het UZA. Neem vooraf telefonisch contact op met de mortuariumbediende om een afspraak te maken via +32 3 821 49 39. Zo kunnen we je komst in alle sereniteit voorbereiden.
Wat is een wedersamenstelling?
Tijdens een wedersamenstelling wordt getracht (een deel van) de feiten die geleid hebben tot het overlijden te reconstrueren. Dit gebeurt steeds op basis van de objectieve vastellingen die gedaan zijn in het gerechtelijk onderzoek. Hierbij worden de verklaringen van de betrokkenen (dader, slachtoffer, getuige, ...) vergeleken met de resultaten van het politioneel en forensisch onderzoek.
Deze opdracht kan enkel uitgevoerd worden in opdracht van Justitie.