Hersenaneurysma

Als blijkt dat je een hersenaneurysma hebt, verwijzen we je naar de neuroloog die samen met de andere specialisten van het NVCA en in samenspraak met jou bekijkt of het aneurysma behandeld moet worden en welke behandeling het beste is.

• Een hersenaneurysma dat niet heeft gebloed moet niet altijd behandeld worden (bv. wanneer de kans op een hersenbloeding laag is of wanneer het operatierisico te hoog is). We volgen het aneurysma dan op met controlescans, waarbij we eventueel in de toekomst alsnog kunnen overgaan tot (preventieve) behandeling van het aneurysma.
• Hoewel de behandeling van een hersenaneurysma risicovol is, is de kans op ernstige complicaties meestal veel kleiner dan het risico op een hersenbloeding wanneer het aneurysma onbehandeld blijft.
• Door het aneurysma te behandelen en af te sluiten, kunnen we een (tweede) bloeding vermijden.

Als een behandeling wordt overwogen, plannen we in overleg met jou een of meerdere onderzoeken in om het aneurysma goed in kaart te brengen. De onderzoeken gebeuren door de radioloog.

• CT-angiografie van de hersenen: om de bloedvaten van de hersenen te onderzoeken en het hersenaneurysma in kaart te brengen, aan de hand van röntgenstraling en contrastvloeistof.
• MRI-angiografie van de hersenen: evaluatie van het aneurysma en het hersenweefsel, aan de hand van magneetvelden en radiogolven.
• Cerebrale angiografie: minimaal invasief onderzoek van de hersenbloedvaten met een katheter, aan de hand van röntgenstraling en contrastvloeistof. Dit is het meest precieze en gespecialiseerde onderzoek, maar wordt meestal niet als eerste uitgevoerd. Een angiografie gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving.

Er zijn verschillende manieren om een hersenaneurysma te behandelen. Alle behandelingen zijn gericht op het afsluiten van het aneurysma zodat deze niet meer kan bloeden.

Afhankelijk van de vorm, grootte en plaats van het aneurysma worden volgende behandelingen uitgevoerd:

• Endovasculaire behandeling: Meestal wordt het aneurysma afgesloten via embolisatie met ‘coils’ (coiling of bijcoiling). Hierbij sluit de interventionele radioloog de bloedvaten af met speciale veertjes of spiraaltjes, zogenaamde coils.
• Chirurgische behandeling: Wanneer behandeling met coils niet mogelijk is, kan het aneurysma chirurgisch afgesloten worden met een ‘clip’ (clipping). Hierbij maakt de neurochirurg een kleine opening in de schedel en sluit hij het aneurysma af met een clip (soort kleine wasknijper).
• Gecombineerde behandeling met coiling en clipping: De interventionele radioloog sluit de bloedvaten af via de endovasculaire weg en de neurochirurg voert een operatie met coils uit. Hierbij kan ook een overbruggingsoperatie (bypass) uitgevoerd worden.

Alle behandelingen gebeuren onder volledige verdoving.

De behandeling kan gebeuren:

• bij een acute opname, na een subarachnoïdale bloeding (SAB).
• bij een geplande opname, wanneer het hersenaneurysma (nog) geen bloeding heeft veroorzaakt.

Wat is de overlevingskans na een hersenaneurysma met een subarachnoïdale bloeding?

• 50% van de patiënten overleeft een subarachnoïdale bloeding.
• 25% van de overlevenden vertonen ernstige invaliditeit (verlamming, spraakstoornissen,…).
• Patiënten kunnen (blijvend) last hebben van hoofdpijn, vermoeidheid, korte termijn geheugenstoornissen, prikkelgevoeligheid, spraakstoornissen,…
• Enkele patiënten ervaren geen last na een subarachnoïdale bloeding.

Wat zijn de gevolgen en complicaties van een subarachnoïdale bloeding (SAB)?

• Risico op een nieuwe bloeding (vlak na de eerste bloeding tot een aantal dagen later) wanneer het aneurysma onbehandeld blijft.
• Hydrocephalus (uitzetting hersenvochtkamers): hierbij hoopt hersenvocht zich op in de holtes (ventrikels) van de hersenen. Het kan dan nodig zijn om hersenvocht te verwijderen met een ruggenprik, of via een (tijdelijke of zelfs permanente) drain (slangetje) in de rug of in het hoofd.
• Vaatspasmen (tijdelijke samentrekkingen van de bloedvatwand): dit is een veelvoorkomende complicatie die meestal in de eerste twee weken na de bloeding optreedt en tot een herseninfarct kan leiden met ernstig functieverlies (zoals verlamming of spraakproblemen).
• Verlaagd zoutgehalte in het bloed.
• Hartritme- en hartfunctiestoornissen.
• Infecties: ongeveer een derde van de patiënten krijgt tijdens de ziekenhuisopname een infectie, meestal een longontsteking of een urineweginfectie.
• Lange termijngevolgen: invaliditeit, vermoeidheid, geheugenstoornissen en gedragsveranderingen. 

Wat is de kans op een nieuw hersenaneurysma?

• 1/6de tot 1/5de van de patiënten met een hersenaneurysma lopen het risico op het ontwikkelen van een tweede aneurysma. Bij vrouwen worden er vaker meerdere aneurysma’s gezien.
• Om nieuwe aneurysma’s vroegtijdig op te sporen, worden patiënten met een behandeld hersenaneurysma langdurig opgevolgd via het neurovasculair spreekuur.

Risicofactoren

• Je arts zal alle risicofactoren die een aneurysma kunnen veroorzaken, zoals verhoogde bloeddruk en roken, actief opvolgen en zo nodig behandelen.
• Bij een volledig behandeld aneurysma (mits geen tweede aneurysma) en goed herstel van de ingreep zijn meestal geen aanpassingen van de levensstijl nodig (met uitzondering van het stoppen met roken of middelenmisbruik).

Familieonderzoek

• Het kan zinvol zijn om een familieonderzoek te doen als aneurysma en subarachnoïdale bloeding voorkomen in de familie.
• Mensen met twee of meer eerstegraadsfamilieleden met een subarachnoïdale bloeding hebben een sterk verhoogd risico om zelf een aneurysma ontwikkelen of een subarachnoïdale bloeding te krijgen. Voor hen is het effectief om levenslang te screenen, zodat een aneurysma tijdig opgespoord en behandeld kan worden voordat er een subarachnoïdale bloeding optreedt.
• De voordelen van een vroegtijdige behandeling – het voorkomen van een hersenbloeding – moeten echter altijd bekeken worden ten opzichte van de risico’s van het onderzoek en de behandeling zelf.