Multiple Sclerose (MS)

Multiple Sclerose (MS) is een chronische aandoening die gepaard gaat met ontsteking (inflammatie) en beschadiging (degeneratie) in de hersenen en het ruggenmerg (het centrale zenuwstelsel).

Wat is Multiple Sclerose?

Multiple Sclerose (MS) is een chronische aandoening die gepaard gaat met ontsteking (inflammatie) en beschadiging (degeneratie) in de hersenen en het ruggenmerg (het centrale zenuwstelsel). Dit gebeurt op verschillende plaatsen en op verschillende tijdstippen. Letterlijk betekent multiple sclerose: vele plaatsen (multiple) met littekens (sclerose).

Bij MS raakt myeline, de isolatielaag rond de zenuwbanen (witte stof), beschadigd. Daardoor geraakt de geleiding van de zenuwbanen verstoord. Ook de zenuwcellen zelf (grijze stof) kunnen beschadigd raken, en dat al vroeg in het ziekteproces. Dit leidt tot tijdelijke of meer permanente uitvalsverschijnselen.

Soorten
MS heeft een zeer verschillend verloop bij verschillende patiënten. We kunnen de volgende vormen van ziekteverloop onderscheiden:
Relapsing-remitting MS (RR-MS)
Deze vorm gaat gepaard met ‘opstoten’: verslechteringen en volledige of gedeeltelijke verbeteringen. In het begin van de ziekte is er meestal vrij goed herstel, maar een opstoot kan ook restverschijnselen nalaten. Bij een opstoot ontstaan er in uren tot dagen toenemende klachten, die vervolgens na een periode van dagen tot weken tot maanden kunnen verbeteren.
Primair-progressieve MS (PP-MS)
De klachten en verschijnselen worden stelselmatig slechter. Meestal gaat het om problemen met stappen, zoals krachtverlies of evenwichtsproblemen. Ongeveer 10-20% van de personen met MS heeft deze vorm, die in de regel op iets oudere leeftijd begint dan bij RR-MS.
Secundair-progressieve MS (SP-MS)
Na een fase met opstoten en herstelperiodes is er ook buiten de opstoten een verergering van de neurologische toestand merkbaar. Een deel van de mensen met RR-MS evolueert naar SP-MS na een periode van jaren.
Progressieve-relapsing MS (PR-MS)
Dit is een zeer zeldzame vorm, waarbij er van bij het begin stelselmatige achteruitgang is met soms een opstoot.
De meeste MS-patiënten lijden aan relapsing-remitting MS of aan secundair-progressieve MS.
Oorzaken en risicofactoren
De oorzaak van MS is nog onduidelijk. Waarschijnlijk ontstaat MS pas als er aan een combinatie van voorwaarden is voldaan. Hierbij denken we aan de invloed van factoren van buitenaf (zoals infectie, hormonen, gebrek aan zonlicht, voeding, hygiëne) die een abnormale reactie van het immuunsysteem opwekken bij personen die hiervoor gevoeliger zijn door bepaalde genetische factoren.
Symptomen
Doordat de ontstekingen zich kunnen voordoen in het hele centraal zenuwstelsel, zijn de symptomen zeer divers. Het kan bijvoorbeeld gaan om:
vermoeidheid
oogproblemen (dubbelzicht of verlies van zicht)
krachtvermindering in een arm en/of been
coördinatie- en evenwichtsproblemen
gevoelsstoornissen (zoals tintelingen of pijn)
blaas- en darmproblemen
geheugen- en concentratieproblemen

Diagnosestelling

Multidisciplinaire aanpak

In eerste instantie wordt gekeken naar het ziekteverhaal en de afwijkingen bij het neurologisch onderzoek. Als er op basis hiervan een vermoeden is op MS, kunnen andere onderzoeken de diagnose bevestigen of uitsluiten. Dit is niet altijd eenvoudig en soms kan er lange tijd overheen gaan vooraleer er zekerheid is. Mogelijke aanvullende onderzoeken zijn:

Bloedonderzoek en longfoto om andere aandoeningen uit te sluiten.
Lumbaalpunctie: met een lange naald wordt in de ruimte onder het ruggenmerg een kleine hoeveelheid hersen- en ruggenmergvocht afgenomen dat wordt onderzocht op afwijkingen.
MRI-scan: een scan die de hersenen en het ruggenmerg in beeld brengt.
Geëvoceerde potentialen: elektroden op de huid of kleine naaldjes in de huid meten een signaal op van gevoelsprikkels (kleine elektrische schokjes), geluidsprikkels (klikjes), of gezichtsprikkels (bewegende zwart-witte blokjes). Zo kunnen we nagaan of er verstoringen zijn in de geleiding van bepaalde zenuwbanen.

Behandeling

Momenteel is er geen genezing mogelijk bij MS. Opstoten kunnen behandeld worden met een ‘cortisone-kuur’. Meestal wordt dan methylprednisolon in hoge dosis via een infuus toegediend gedurende enkele dagen, om de symptomen van de opstoot sneller voorbij te doen gaan.

Opstoten kunnen we gedeeltelijk voorkomen door ziektemodulerende behandelingen, die inwerken op de ontstekingsreactie bij MS. Om de progressieve achteruitgang door MS af te remmen of te stoppen, zijn de behandelmogelijkheden momenteel nog beperkt.

Je kan ook overwegen om deel te nemen aan wetenschappelijk onderzoek, dat nieuwe behandelingen test. Daarnaast bestaan er veel behandelingen voor de symptomen van MS, van medicatie tot kinesitherapie.

Onderzoek naar nieuwe behandelingen tegen MS

In het UZA doen experten al jarenlang research naar de mechanismen van MS. Ze onderzoeken momenteel de mogelijkheden van celtherapieen het diabetes-medicijn metformine.

Lees hier meer over het onderzoek naar MS

Onze zorgverleners staan voor je klaar

Bij de behandeling van aandoeningen is een multidisciplinair team van zorgverleners essentieel voor het bieden van de best mogelijke zorg. Hieronder vind je een overzicht van de zorgverleners die deel uitmaken van ons team en hun specifieke rol in de behandeling en ondersteuning van onze patiënten.