Nierziekten
Hoe werkt de nier? Wat zijn de oorzaken en gevolgen van een nierziekte? Welke behandelingen zijn er?
Wat is een nierziekte?
Onze nieren zijn twee boonvormige organen van ongeveer 12 centimeter lang. Ze bevinden zich links en rechts in onze flanken. Toevoer en afvoer van het bloed gebeuren via de nierslagader en de nierader. De nieren bevatten samen twee miljoen nefronen (microscopisch kleine eenheden) die bestaan uit een filtertje en een buisjessysteem.
Bij de bloedzuivering wordt de gevormde urine opgevangen in de nierkelkjes die uitmonden in het nierbekken. Vervolgens vloeit via de urineleider de urine van het nierbekken naar de blaas. Onderaan de urineleiders bevindt zich een klepmechanisme dat het terugvloeien van urine, van de blaas naar de nier, belet.
De nier houdt de balans tussen toevoer en uitscheiding in evenwicht door zouten in meer of mindere mate terug op te nemen.
Wat regelt een gezonde nier?
- waterhuishouding (ook via ademhaling, zweten en stoelgang)
- afvalstoffen verwijderen (ureum & creatinine)
- correcte samenstelling van het bloed (mineralen)
- aanmaak van hormonen (renine, erythropoëtine (EPO) en vitamine D)
Gevolgen van een zieke nier
De meeste nierziekten gaan gepaard met vernietiging van de nefronen. In het begin kunnen de overblijvende nefronen de volledige nierwerking overnemen, maar op de duur gaat het globale filtervermogen achteruit. De gevolgen van een verstoorde nierwerking (nierinsufficiëntie) kunnen zijn:
- zwelling van voeten en onderbenen (oedeem)
- toename van de bloeddruk (hypertensie)
- kortademigheid (vocht op de longen)
- moeheid, misselijkheid en braken
- slechte smaak in de mond en braken
- concentratiestoornissen
- jeuk
- hartritmestoornissen
- botontkalking
- bloedarmoede (door EPO-tekort)
Oorzaken van een nierziekte
Nierproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben:
- polycystische nierziekte (aangeboren en relatief veelvoorkomende nierziekte)
- hartfalen of een slecht behandelde hoge bloeddruk
- te hoog cholesterolgehalte
- type 2 diabetes
- roken
Wie loopt kans op een nierziekte
- type 1 diabetici
- mensen met een genetische belasting
- mensen met een chronische hoge bloeddruk
Behandeling
Medicatie & dieet
Vaak kunnen nierpatiënten jarenlang geholpen worden met dieet en medicatie.
Dialyse
Hemodialyse en peritoneale dialyse worden toegepast in afwachting van een niertransplantatie, of als een niertransplantatie om de één of andere reden niet aangewezen is. De beide dialysevormen zijn evenwaardig. Soms moet tijdelijk of permanent van techniek veranderd worden.
Bij hemodialyse (of kunstnierbehandeling) wordt het bloed via een pompsysteem over een kunstnier geleid.
Bij peritoneale dialyse (PD) verlopen de zuivering van het bloed en de verwijdering van het overtollige vocht via het eigen buikvlies of peritoneum.
Niertransplantatie
Als je nieren echter niet langer voldoende functioneren, moet de nierfunctie op een kunstmatige manier zo goed mogelijk overgenomen worden. In de eerste plaats wordt dan onderzocht of een niertransplantatie een optie is. Dat is niet alleen de beste oplossing op lange termijn, maar vergt ook geen streng dieet zoals bij dialyse wel het geval is.
Plasmaferese
Op de dienst nefrologie worden ook de patiënten behandeld die plasmaferese nodig hebben. Plasmaferese is een techniek waarbij het eigen bloedplasma van de patiënt dat ziekmakende substanties bevat, wordt verwijderd en vervangen door nieuw plasma.
Stamcelaferese
In samenwerking met de dienst hematologie worden ook de stamcelafereses uitgevoerd.
