20 jaar cochleaire implantatie bij eenzijdige doofheid: horen met twee oren is essentieel

Afgelopen zaterdag organiseerden de dienst NKO (neus-keel-oor) van het UZA en UAntwerpen een symposium over cochleaire implantatie (CI) bij eenzijdige doofheid. Exact 20 jaar geleden kreeg de eerste volwassen patiënt met eenzijdige doofheid een CI in het UZA. Ernstig gehoorverlies heeft een grote invloed op het leven van kinderen en volwassenen. Zo getuigt songwriter Celsa Maxwell, die in 2019 plots eenzijdig doof werd. Ook op het werk heeft gehoorverlies een belangrijke impact, blijkt uit de eerste resultaten van de studie ‘Hear again, Work again’. Met het symposium - vlak voor World Hearing Day – willen het UZA en UAntwerpen verwijzers en patiënten sensibiliseren over de gevolgen van eenzijdige doofheid en de mogelijkheden van CI.

Elk jaar worden er in in Vlaanderen ongeveer 40 kinderen geboren met eenzijdig gehoorverlies. De gevolgen zijn groot: van moeilijkheden om gesprekken te verstaan en geluiden te lokaliseren tot evenwichtsstoornissen en tinnitus. Luisteren naar geluiden of spraak vraagt meer inspanning bij eenzijdige doofheid. Patiënten ervaren vaker vermoeidheidklachten of vermijden sociale situaties. Dit heeft een grote impact op hun levenskwaliteit.

Voor patiënten met ernstig gehoorverlies of doofheid kan een cochleair implantaat (CI) een oplossing bieden: een elektronisch hoorapparaat dat de gehoorzenuw rechtstreeks stimuleert en het gehoor gedeeltelijk herstelt.

Exact 20 jaar geleden - in de lente van 2004 -  kreeg de eerste volwassen patiënt met doofheid aan één oor een CI in het UZA. Prof. dr. Paul Van de Heyning, em. NKO-arts en CI-chirurg, lanceerde het idee om ook volwassenen met eenzijdige doofheid te behandelen met een CI, en niet alleen bij bilaterale doofheid zoals tot dan toe. Sinsdien wordt cochleaire implantatie steeds vaker toegepast bij volwassenen patiënten met eenzijdige doofheid, ondanks het feit dat er geen terugbetaling voor is.

Volwassen: impact op werk en leven

Onderzoek van het UZA wijst uit dat volwassen patiënten met eenzijdige doofheid aanzienlijke voordelen halen uit een CI. “In twee studies volgden we zo’n 70 volwassen patiënten jarenlang op, voor en na hun implantatie” vertelt prof. dr. Griet Mertens, coördinator van het CI-onderzoeksprogramma. “Na hun operatie kunnen patiënten gesprekken beter verstaan bij achtergrondlawaai en geluid beter lokaliseren. Algemeen ervaren patiënten met een cochleair implantaat dat hun levenskwaliteit erop vooruit gaat.”

In een andere studie Hear Again, Work Again volgt het UZA 50 volwassenen met eenzijdige doofheid een jaar lang op om de invloed op hun werk in kaart te brengen. Onderzoeker Cato Philips over de eerste resultaten: “Patiënten rapporteren dat hun gehoorverlies een belangrijke impact heeft op hun werkproductiviteit. Ze ervaren ook een hogere nood aan herstel na het werk. Tot slot zien we bij deze patiënten ook een matig tot hoog risico op langdurige ziekte.” Met de studie wil het UZA mensen met gehoorverlies beter begeleiden naar de juiste hooroplossing en zo de kansen op (langdurig) werk vergroten.

Kinderen en jongeren: uitgebreide terugbetaling sinds januari 2024

Kinderen ervaren extra moeiijkheden door hun gehoorverlies: ze hebben meer kans op spraak-en taalachterstand, meer nood aan extra begeleiding op school en meer kans op gedrags- en cognitieve problemen. Doordat ze meer moeite moeten doen om geluiden op te vangen, te decoderen en te verstaan zijn ze sneller vermoeid. Ook bij kinderen gaat eenzijdige doofheid gepaard met verminderde levenskwaliteit.

De CICADE-studie, een longitudinaal onderzoek van UZ Leuven, in samenwerking met het UZA, UZ Gent en GZA Sint-Augustinus Ziekenhuis, onderzocht de meerwaarde van CI bij kinderen met eenzijdig aangeboren gehoorverlies. Prof. dr. An Boudewyns (kinder-NKO arts) vertelt: “Deze studie toont dat een CI vóór de leeftijd van 2 jaar bij kinderen met eenzijdige aangeboren doofheid een voordeel biedt op vlak van spraak-taalontwikkeling, spraakverstaan bij achtergrondlawaai en horen uit welke richting geluid komt.” 

Sinds januari geldt er -  onder andere dankzij dat onderzoek - een uitgebreidere terugbetaling van cochleaire implantaten voor kinderen en jongeren op initiatief van minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke. Kinderen met zeer ernstig gehoorverlies of doofheid aan één oor hebben nu recht op terugbetaling van een CI. Daarnaast werd de leeftijd voor terugbetaling opgetrokken van 12 naar 18 jaar.

“We zijn heel blij met de uitbreiding”, vertelt prof. dr. Vincent Van Rompaey (adjunct-diensthoofd NKO en CI-chirurg): “Dit is een grote stap vooruit: meer kinderen met ernstige hoorproblemen hebben nu een terugbetaalde oplossing én perspectief om weer met beide oren te horen. We hopen dat de positieve onderzoeksresultaten bij volwassen patiënten een stap zijn in de richting van een bredere terugbetaling voor volwassenen.”

Lees meer over op de uitgebreide terugbetaling voor kinderen en jongeren.