Asafwijkingen van de wervelzuil (scoliose)

Vanuit een zijdelings perspectief heeft een wervelzuil normale krommingen. Een asafwijking van de wervelzuil wordt gekenmerkt door een fout.

Synoniemen

Scoliose
Wat is scoliose?

Wat is scoliose?

Wanneer de wervelkolom een afwijkende stand heeft, noemen we dit scoliose. Hierbij is er een zijdelingse verdraaiing en verkromming van de wervelkolom. Er ontstaat een bocht in de wervelkolom en deze draait om zijn eigen as.

Oorzaken

De oorzaak van deze afwijking is niet altijd duidelijk. We weten wel dat scoliose vaker voorkomt bij meisjes dan bij jongens. Ook kan de afwijkende stand sneller toenemen bij de groeispurt.

Diagnosestelling

Diagnosestelling

Om een scoliose te kunnen vaststellen, dient er een foto (RX) gemaakt te worden. Hierbij wordt de afwijking aangeduid in het aantal graden. 

Behandeling

Behandeling

We proberen de toename van de afwijking tegen te gaan door het dragen van een korset of brace. Als de verdraaiing toch blijft toenemen, kan het nodig zijn deze door een ingreep te laten behandelen. De beslissing voor een ingreep hangt af van verschillende factoren: 

  • Het aantal graden van de afwijking en de evolutie hiervan

  • De leeftijd en de groei van de patiënt

  • De pijn

  • Problemen met zitten of staan.

De ingreep voorkomt niet alleen dat de afwijking nog zou toenemen, maar tijdens de ingreep zorgt de arts ervoor dat de kromming in het mate van het mogelijke gecorrigeerd wordt. Je rug helemaal terug recht maken lukt meestal niet, maar is ook niet noodzakelijk. Het deel van je rug dat tijdens de ingreep vastgezet wordt, zal niet meer groeien en voelt een beetje stijf aan. Omdat de kromming tijdens de ingreep kleiner wordt, zal je na de ingreep een beetje gegroeid zijn.

Ruggenwervel
  1. 1

    Enkele weken voor de ingreep kom je een dag naar het UZA voor een aantal onderzoeken:

    • Preoperatief onderzoek bij de anesthesist (bloedafname, ECG, …)

    • Aanmeten van een korset

    • CT-scan van je rug

    • Mogelijks een test van de longen (als de chirurg dit wenst)

    Alle nodige onderzoeken proberen wij op éénzelfde dag te laten gebeuren.

    Bij kinderen wordt er preoperatief 7 dagen voor de ingreep een medicatieschema opgestart. Dit is ter preventie van zenuwpijnen na de ingreep. De anesthesist geeft dit schema mee de dag van het onderzoek.

     

  2. 2

    Je wordt de avond voor de ingreep opgenomen op de verpleegafdeling.

    Meld je eerst aan in de centrale inkomhal. Hier krijg je de juiste route naar waar je zich mag begeven. Op de verpleegeenheid begeleidt een verpleeg- of zorgkundige je naar je kamer. Je krijgt ook een identificatiebandje aan je pols. 

    De verpleegkundige overloopt samen met jou je medicatie en zegt je wat je de ochtend van de ingreep nog mag innemen. Stel gerust vragen.

    Voor de ingreep treffen we een aantal voorbereidingen:

    • De operatiestreek wordt zo nodig geschoren

    • Je neemt een douche met ontsmettende zeep

    • Éénmalig wordt er een lavement toegediend. 

  3. 3

    De verpleeg- of zorgkundige verwittigd je als het tijd is om naar het operatiekwartier te vertrekken. Je krijgt een operatieschortje aan en er wordt een checklist overlopen (nuchter, juwelen uit, …). Vervolgens wordt je in je eigen bed naar het operatiekwartier gebracht. 

    Kinderen krijgen een uur voordien een zalf op de handen. Zo voelen ze de prik van het infuus niet. Ook mag één van de ouders het kind begeleiden tot op de operatietafel.

    Éénmaal in het operatiekwartier, word je onder narcose gebracht en start de ingreep.

  4. 4

    Meestal wordt de ingreep uitgevoerd via de rug. Heel soms verloopt de ingreep via de borst- of buikholte, maar indien dit van toepassing is, wordt dit vooraf met jou besproken.

    Als je onder volledige verdoving bent, wordt je op de buik gelegd op de operatietafel. De operatiestreek wordt opnieuw ontsmet en steriel afgedekt met verschillende doeken. De chirurg en zijn team zullen via een snede in de rug verschillende schroeven, haakjes en stangen plaatsen waarmee de kromming in de wervelkolom verminderd wordt. Tussen de stangen worden stukjes bot uit de botbank gelegd, zodat je rug met dit ‘extra bot’ vastgroeit.

    Heel dit proces (wat ook wel verbening wordt genoemd) duurt één jaar. 

    Wanneer je rug vastgegroeid is, zijn de stangen eigenlijk overbodig. Normaal laten we deze wel ter plaatse tenzij je er klachten van zou hebben. Gelukkig is dit niet vaak het geval.

  5. 5

    Je wordt wakker in de ontwaakzaal (recovery) en zal hier enkele uren tot één nacht verblijven. Je hebt een infuus in je arm waar je extra vocht en pijnmedicatie langs krijgt.  Ook zal er een drain uit de wonde in je rug komen dat het overtollige bloed afvoert.

    Bij kinderen zullen de ouders verwittigd worden wanneer de ingreep afgelopen is en zal één ouder begeleidt worden naar de ontwaakzaal om het kind gerust te stellen bij het wakker worden na de narcose. 

    Tot de ochtend na de ingreep heb je verplichte, platte bedrust. Je mag maximum tot 30 graden rechter gezet worden.  Hierdoor krijg je ook een blaassonde (slangetje in je plasbuis). 

    Enkele uren na de ingreep krijg je mogelijks nog een licht verteerbare maaltijd en mag je terug drinken. Dit is steeds in samenspraak met de verpleegkundige.

     

    1. Dag 1 na de ingreep
    • Je wordt in bed geholpen bij het wassen.

    • Elke ochtend wordt de wonde en de drain in je rug gecontroleerd.

    • De verpleegkundige leert jou de juiste techniek aan en helpt je om even aan de rand van je bed recht te zitten. Dit mag maximum 15 minuten zijn. Langer ga je dit ook nog niet kunnen volhouden. Dit mag enkele keren per dag herhaald worden.

    • Wanneer het korset geleverd is (dat op voorhand aangemeten is en gemaakt wordt), mag je kort even uit bed komen om te staan of te stappen. Dit gebeurt in het begin steeds met de hulp van de verpleegkundige of kinesist. Ook dit mag dan enkele keren per dag herhaald worden.

       

    1. Dag 2 na de ingreep

    • Wanneer de drain in je rug niet veel vocht meer geeft, zal de verpleegkundige deze verwijderen. Je zal dit een beetje voelen, maar dit mag geen pijn doen.

    • Vanaf vandaag komt de kinesist met jou wandelen op de gang (met korset aan).

    • Het infuus in je arm en de blaassonde zullen ook verwijderd worden. Zo heb je terug wat meer bewegingsvrijheid en zal je naar het toilet kunnen stappen.

    • Er wordt een controlefoto (RX) gemaakt van je rug om te kijken hoe recht je rug is na de ingreep.

    Indien je nog schoolgaand bent, komt de ziekenhuisschool bij je langs en regelen zij ook alles voor ‘bednet’ na je ontslag uit het ziekenhuis zodat je van thuis uit school kan volgen.

  6. 6

    Je mag het ziekenhuis verlaten als je:

    • Zelfstandig in en uit bed kan komen (met korset aan)

    • De pijn onder controle is

    • De wonde droog is

    Als alles goed gaat, mag je na een vijftal dagen naar huis. Het vervoer naar huis wordt vanuit het ziekenhuis geregeld en gebeurt altijd liggend met een ziekenwagen.

    Lang zitten gaat immers in het begin nog niet zo goed. 

    We streven ernaar dat je op de dag van je ontslag het ziekenhuis verlaat rond 12 uur.

  7. 7
     
    1. Bedrust

      De eerste zes weken na de operatie moet je regelmatig plat liggen op je rug. Op je zij liggen is ook toegestaan. Als je uit bed komt, dien je steeds je korset te dragen en mag je zeker ook nog niet te lang zitten of staan op één plek. Je zal ook aanvoelen dat dit niet lang gaat. Wissel vaak van houding en beperk de duur van rechtop zitten tot maximum 15 minuten per keer. Je mag dit wel enkele keren per dag herhalen.

      Douchen is mogelijk indien er waterbestendige kleefpleisters op de wonden aan je rug zijn.

      Soms is het aangewezen een ziekenhuisbed te voorzien. Dit dien je op voorhand te regelen bij je mutualiteit. De sociale dienst kan je hierbij helpen. Vraag hier gerust meer informatie over.

    2. Thuishulp

      Na de ingreep zal je enkele weken hulp nodig kunnen hebben voor het huishouden. Als je familie niet kan helpen, kan je professionele hulp inschakelen. We helpen je daar graag bij. Vraag informatie bij de maatschappelijk werken van de sociale dienst.

    3. Medicatie

      Je krijgt de dag van je ontslag pijnmedicatie mee naar huis, waar je tot de dag nadien mee toe komt. Alle voorschriften voor de nodige medicatie zal de arts voorschrijven op je identiteitskaart waarna je deze vervolgens kan afhalen in jou apotheek. Bij kinderen wordt het medicatieschema gevolgd dat preoperatief opgesteld is.

    4. Wondzorg

      De dag van je ontslag wordt de wonde op je rug nog éénmaal verzorgt. De verpleegkundige zal hier een waterdichte kleefpleister op kleven. Indien deze pleister niet bevuild is en niet los komt, mag deze op de rug gekleefd blijven tot aan de controle zes weken na de ingreep. 

      Indien de kleefpleister toch bevuild is en- of loskomt, dien je de wonde te ontsmetten en een nieuwe pleister aan te brengen. De steri-strips onder het verband dienen te blijven kleven op de huid tot op de controle afspraak. Je kan dit vragen aan familie of te vervangen maar je kan hiervoor ook thuisverpleging aanstellen. Vraag hiervoor een voorschrift bij het ontslag uit het ziekenhuis. 

      Indien er symptomen zijn van infectie (veel wondvocht, roodheid, koorts), dien je contact op te nemen met de huisarts of verpleegkundige van het UZA.

     

  8. 8

    Zes weken na de ingreep kom je terug op controle bij de arts om de wonde te laten controleren. Hierbij dien je vervoer met een ziekenwagen te regelen via jouw mutualiteit. Dit omdat je nog niet lang genoeg in de auto kan zitten. 

    Tijdens deze afspraak wordt er gekeken naar hoe je herstelt en wordt er beslist of je kind terug naar school kan.

    Na drie maanden, zes maanden en één jaar worden er opnieuw controle afspraken gemaakt met bijkomende foto’s (RX) om de verbening van je rug op te volgen.

Betrokken diensten

  • De dienst radiologie gebruikt medische beeldvorming zoals röntgenstralen (röntgenfoto, CT-scan), geluidsgolven (echografie) of magnetische velden (MR).
  • Dit specialisme behandelt alle vormen van bot- en spierproblemen, met andere woorden alle afwijkingen van het bewegingsstelsel.

Maak een afspraak

Orthopedie

Niet beschikbaar
Route 104

Veelgestelde vragen

Dit hangt af van verschillende factoren. Hierbij wordt gekeken naar het aantal graden van de afwijkende stand van de wervelkolom, het type van de verdraaiing, de pijn in de rug, de leeftijd van de persoon en de groei van het kind.

Dit wordt steeds in samenspraak met de arts besproken.

Neen. Tot zes weken na de ingreep wordt kiné afgeraden. Kinderen herstellen over het algemeen vlot. Bij volwassenen wordt dit (indien nodig) ten vroegste drie maanden na de ingreep toegestaan in overleg met de arts.

Neen. Krukken zorgen ervoor dat je anders gaat lopen terwijl het juist de bedoeling is dat je recht loopt. De verpleegkundige of kinesist van het ziekenhuis zullen je hierin begeleiden.

Neen. Dit wordt ten strengste afgeraden. Op je buik slapen is slecht voor je rug. Als dit echt niet anders kan, dien je dit zeker de eerste weken na de ingreep te vermijden.

Kinderen mogen na zes weken terug naar school. In sommige gevallen wordt dit ook eerder toegelaten als het kind zich hiertoe in staat voelt. Dit gebeurt in overleg met de arts. 

Bij volwassenen wordt zes weken na de ingreep besproken wanneer je terug het werk mag hervatten. Wanneer je een zwaar beroep uitoefent, kan dit zes maanden tot één jaar duren eer je het werk terug mag hervatten.

Dit is afhankelijk van het type sport. De arts raad je aan om na zes weken te starten met fietsen (thuis op een hometrainer). Dit kan geleidelijk aan opgebouwd worden met buiten fietsen.

Sporten waarbij je veel draaibewegingen moet maken met je rug (zoals basketbal, tennis, voetbal, … ), mag je pas hervatten na één jaar.

Je kan dit steeds bespreken met de arts wanneer je op controle komt.

Een ziekenhuisbed is niet verplicht maar wordt wel ten sterkste aangeraden. We merken dat dit voor de patiënt voor comfortabeler is de eerste weken na de ingreep. Vaak zien we dat je zo stelselmatig van het ziekenhuisbed terug richting naar je eigen slaapkamer kan.

Hoe moet ik dit regelen?

Je kunt een ziekenhuisbed regelen via je mutualiteit. Je kan hiervoor steeds informeren bij de sociale dienst. Vraag deze wel op tijd aan, want hier kan een wachtlijst voor zijn. De sociale dienst kan jou ook helpen bij het regelen van andere hulpmiddelen die handig kunnen zijn voor thuis.

Neen, dit is niet noodzakelijk maar kan praktisch zijn. Dit is persoonsgebonden.

Omdat de eerste weken na de ingreep zitten het pijnlijkst is, dient er tot zes weken na de ingreep liggend vervoer met een ziekenwagen geregeld te worden. Je dient deze periode veel te rusten en zul je ondervinden dat het niet mogelijk is om lange afstanden af te leggen. Stelselmatig zal dit beteren en zal je dit ook zelf aanvoelen

Na de ingreep is zitten het langst pijnlijk. Hierdoor raadt de arts je aan ten vroegste twee maanden na de ingreep terug met de auto te rijden. Ook dit zal stelselmatig opgebouwd moeten worden.

De arts raadt je aan het korset minimum zes weken tot zes maanden te dragen. Dit gebeurt natuurlijk steeds in overleg met jou.

De geopereerde regio is vastgezet en kan dus niet meer in een afwijkende stand komen. Wat wel (in uitzonderlijke gevallen) kan voor komen, is dat er zich boven of onder de gefixeerde regio, zich een nieuwe afwijking vormt. Daarom zijn de controles op drie maanden, zes maanden en één jaar belangrijk om dit tijdig op te sporen en ook de geopereerde regio op te volgen.