Cataract
Cataract of staar is een vertroebeling van de ooglens die het waargenomen beeld waziger kan maken.
Variant Volwassenen/Kinderen
Wat is cataract?
Cataract of staar is een vertroebeling van de ooglens die het scherp zien vermindert. Als de ooglens troebel is treedt er lichtverstrooiing op in uw oog. Hierdoor lijken voorwerpen en landschappen waziger en grauwer van kleur. Meestal komt cataract voor aan beide ogen, maar de snelheid van evolutie kan verschillen van oog tot oog. Het probleem kan niet langer met een bril opgelost worden en een chirurgische ingreep is noodzakelijk.
De snelheid waarmee de ziekte zich ontwikkelt is sterk wisselend. Eens u cataract hebt, kan de aandoening snel toenemen over verloop van enkele maanden, of net traag evolueren over meerdere jaren. Als u cataract niet behandelt, zal de ziekte uiteindelijk leiden tot blindheid.
Oorzaken en risicofactoren
De meest voorkomende oorzaak van cataract zijn leeftijdsgebonden veranderingen van de lens. Cataract ontstaat ook door verworven of aangeboren stofwisselingsstoornissen zoals suikerziekte, na ontsteking of verwonding en na een chemisch of fysiek trauma. Deze oogziekte kan op elke leeftijd voorkomen. Cataract treft het vaakst mensen boven de 55 jaar, omdat het deel uitmaakt van het normale verouderingsproces. Maar er zijn ook andere oorzaken van staar:
- ongeval aan het oog
- algemene ziekte zoals diabetes of nierziekten
- medicatie zoals cortisone
- erfelijke factoren (zeldzaam)
Symptomen
- Wazig zien, eerst van ver, nadien van dichtbij.
- Voorwerpen zijn minder goed afgelijnd.
- Dubbelzien met 1 oog.
- Minder goed details kunnen onderscheiden bij schemerlicht.
- Lichtschuwheid, hoewel er doorgaans meer licht nodig is om te kunnen lezen.
Diagnosestelling
Pediatrisch cataract wordt vaak opgemerkt bij de geboorte omdat de baby een wit vlekje in de pupil vertoont. Soms valt cataract ook op bij het nemen van een foto, waarop er geen rode maar een witte of grijze reflex is. Het testen van deze ‘red reflex’ is een goede screeningsmethode om oogproblemen zoals cataract op te sporen bij baby’s.
Indien cataract aan beide ogen aanwezig is, kan het kind moeilijk fixeren en kunnen de ogen dwaalbewegingen maken. Scheelzien kan ook een eerste symptoom zijn. Ook het oogonderzoek bij Kind & Gezin kan aanleiding geven tot een diagnose van pediatrisch cataract.
Een vroegere diagnostiek geeft de beste kansen op de beste visuele uitkomst.
Behandeling
Cataract kan met een operatie verholpen worden. De troebele ooglens wordt vervangen door een heldere kunstlens. De operatie in het operatiekwartier mét voorbereiding en nabehandeling duurt ongeveer 30 tot 45 minuten.
Hoe verloopt een cataractoperatie?
Als dagelijkse bezigheden zoals met de auto rijden, lezen of tv-kijken moeilijk worden vanwege cataract, dan raadt de oftalmoloog je een cataractoperatie aan. Na de operatie is er in bijna alle gevallen een duidelijke verbetering van de gezichtsscherpte en bovendien is het resultaat meestal blijvend.
Met de techniek, zogenaamd phaco-emulsificatie, wordt de lens totkleine druppels verbrijzeld met ultrasone trillingen. Na het opzuigen van de lens, blijft nog enkel het lenszakje over. Dit zakje zal de nieuwe lens positioneren.
Er zijn verschillende technieken voor het bevestigen van de lens. De oogarts bespreekt met jou de meest geschikte techniek. De kunstlens kan in het kapselzakje geplaatst worden. Een nieuwere techniek doet het omgekeerde: het kapselzakje wordt in de lens geschoven. Het voordeel daarvan is dat de aandoening niet terugkeert na verloop van tijd.
De sterkte van de kunstlens kan uitgerekend worden voor een optimaal zicht van nabij, ver of intermediair. Zo nodig wordt uw bril gecorrigeerd ongeveer vijf weken na de operatie. Kunstlenzen die het zicht zowel ver als dichtbij verbeteren hebben een aantal voor- en nadelen die jou uitvoerig met je oogarts moet bespreken.
Een overmatige kromming van het hoornvlies in één as (regelmatig astigmatisme) kan in het oog gecorrigeerd worden met een ‘torische lens’. Dit zal uw oogarts, indien van toepassing, uitvoerig met jou bespreken.
Specifieke informatie over 'bag-in-the-lens, een nieuwe techniek voor de behandeling van secundair cataract, lees je in deze (Engelstalige) brochure.
Surf ook naar de (Engelstalige) website over 'bag-in-the-lens'.
Hoe verloopt het herstel na een cataractoperatie?
Je krijgt een oogschelp: een hard, plastic kapje om te beletten dat je in je oog wrijft. Dit draagt je ’s nachts of terwijl je rust de eerste week na de ingreep.
Vanaf de tweede dag na de operatie mag je al lezen, tv kijken en huishoudelijk werk doen. Zware fysieke inspanningen zoals tillen van zware gewichten en hevig persen vermijd je het beste gedurende 1 maand.
De genezing duurt gemiddeld 4 weken. Je moet ook je bril laten aanpassen aan je nieuwe zicht.
Je krijgt oogdruppels om het oog optimaal te laten genezen. Ook thuis moet je blijven druppelen tot een viertal weken na de operatie. De druppels krijg je mee naar huis met een bijkomend voorschrift voor als je een reserveflesje nodig hebt.
Contacteer de raadpleging oogheelkunde (+32 3 821 51 72) indien:
- Je pijn voelt aan het geopereerde oog.
- Jouw geopereerde oog roder wordt.
- Je zicht merkbaar slechter is dan toen je het ziekenhuis verliet.
Klinische studies
Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinisch onderzoek via de dienst waar ze behandeld worden. Zij worden door hun arts gevraagd om hieraan eventueel deel te nemen. Soms zijn er echter ook studies waarvoor gezonde vrijwilligers gezocht worden.
