Diepe hersenstimulatie
Met deze pagina willen wij je helpen te begrijpen wat diepe hersenstimulatie is en hoe dat precies in zijn werk gaat.
Synoniemen
Binnenkort naar het UZA?
Heb je binnenkort een afspraak bij het UZA of kom je iemand bezoeken? Beantwoord enkele vragen en krijg handige tips voor je UZA-bezoek, van thuisvoorbereiding tot navigatie in het ziekenhuis.
Maak een afspraak
Neurochirurgie
Wat is het doel van de operatie?
Het doel van de operatie is om de hersenfuncties die verantwoordelijk zijn voor beweging beter te laten werken. Dat gebeurt door het plaatsen van een elektrode (meestal) aan beide kanten van de hersenen. De elektroden worden geïmplanteerd in verschillende hersengebieden afhankelijk van je ziektebeeld. Voor de ziekte van Parkinson worden de elektroden geplaatst in de zogenaamde nucleus subthalamicus en voor essentiële tremor in de thalamus. De elektrodes in de hersenen worden verbonden met een batterij die als stimulator (pacemaker) dient en deze wordt onderhuids geplaatst op de borstkas of buikwand.
Het doel van de diepe hersenstimulatie is om de motorische symptomen van je ziekte te verminderen en je levenskwaliteit te verbeteren.
Bij de ziekte van Parkinson is het streefdoel om je zo goed te krijgen als tijdens de ‘on’ fase, maar met minder ‘off’ periodes en minder bijwerkingen van de medicatie, omdat deze worden afgebouwd.
Bij essentiële tremor wordt ernaar gestreefd de tremor onder controle krijgen zodat dagelijkse activiteiten terug hervat kunnen worden.
De ingreep wordt meestal in het UZA onder plaatselijke of algemene verdoving uitgevoerd. De verschillen worden met jou op de consultatie besproken.
Er kan gekozen worden voor een oplaadbare batterij of een niet oplaadbare batterij van de stimulator:
Oplaadbare batterij:
gaat langer mee, minstens 15 jaar en moet dus niet snel vervangen worden. Deze batterij is ook kleiner. Je moet wel zorgen dat de batterij tijdig wordt opgeladen. Dit gebeurt draadloos, zoals een mobiele telefoon.
Niet oplaadbare batterij:
deze moet vervangen worden om de 2-5 jaar, afhankelijk van de stimulatie instellingen. Deze batterij is ook wat groter, maar je bent wel onafhankelijk van een oplader.
Er zijn verschillende medische fabrikanten die implantaten voor de diepe hersenstimulatie aanbieden (Medtronic, Boston Scientif, Abbott).
Behandeling/verloop
Je wordt de dag voor de operatie opgenomen in het UZA. De neuroloog heeft met jou het afbouwschema voor de medicatie afgesproken. Gebruik van eventuele bloedverdunners wordt in samenspraak met ons tijdig gepauzeerd.
- 1
Voorbereiding
Op de dienst neurologie werden reeds verschillende onderzoeken uitgevoerd om te bepalen of je in aanmerking komt voor DBS:
- Een MRI hersenen
- Een neuropsychologisch en psychiatrisch onderzoek
- Een consultatie bij de anesthesie
- Een on/off video opname
- Een Levodopa challenge test (voor de ziekte van Parkinson)
- 2
Opname
Je wordt de dag voor de operatie opgenomen in het UZA. De neuroloog heeft met jou het afbouwschema voor de medicatie afgesproken. Gebruik van eventuele bloedverdunners wordt in samenspraak met ons tijdig gepauzeerd.
- 3
De ingreep
Op de dag van de operatie bent je nuchter. Je wordt naar de operatiekamer gebracht. Er zal worden afgesproken hoeveel haar er zal worden afgeschoren. Dit kan jij zelf doen of wordt op de operatiekamer gedaan. Er wordt een kader op het hoofd aangebracht met behulp van 4 schroeven. Dit gebeurt onder plaatselijke verdoving. Dit is mogelijk het vervelendste deel van de operatie maar de spanning van het kader trekt snel weg. Er wordt ook een infuus geprikt door de anesthesist om de contrastvloeistof die je zal krijgen tijdens de CT scan toe te dienen. Je dient zeker te vermelden als je ooit al een allergische reactie op contrastvloeistof hebt gehad.
Nadien wordt een nieuwe CT-scan met het kader genomen. Aan de hand van deze nieuwe CT-scan en de vooraf genomen MRI wordt de exacte locatie bepaald waar de elektrodes geïmplanteerd zullen worden. In de operatiezaal zal er eventueel een blaassonde geplaatst worden in bed. Vervolgens word je geplaatst op de operatietafel en wordt de implantatie van de elektrodes uitgevoerd.
Na de operatie zal je een nacht verblijven op een bewaakte afdeling om je vitale functies te observeren. De eerste dag na de operatie wordt een controle CT scan gemaakt om de positie van de elektrodes te controleren. Je wordt vervolgens naar de verpleegafdeling gebracht. In de eerste dagen wordt met name aandacht besteed aan je mobiliteit en wordt ervoor gezorgd dat je weinig klachten of pijn hebt van de operatie. - 4
Complicaties en bijwerkingen
Tijdens en na de operatie kunnen zich de volgende complicaties en bijwerkingen voordoen:
- Bloeding in de hersenen: De kans hierop is heel klein. Een kleine bloeding rond de elektrode geeft meestal geen klachten. In uitzonderlijke gevallen kunnen uitvalsverschijnselen zoals verminderde kracht optreden.
- Een infectie: De kans hierop is rond 4%. Tijdens de operatie krijg je antibiotica toegediend. Er wordt alles aan gedaan om de kans op een infectie zo klein mogelijk te maken. In geval van een infectie zullen de batterij en elektroden verwijderd moeten worden.
- Bijwerkingen van de stimulatie: De stimulatie kan bijwerkingen veroorzaken zoals problemen met het openen van de ogen, dubbelzien, tintelingen, en automatische bewegingen. Deze bijwerkingen hangen samen met de instellingen van de stimulatie. Door aanpassing van de stimulatie instellingen verdwijnen deze klachten. De diepe hersenstimulatie bij de ziekte van Parkinson kan je gedrag beïnvloeden. Je kan bijvoorbeeld impulsief reageren of een ander humeur hebben. Ook in dat geval zal de neuroloog de instellingen van de stimulator en medicatie aanpassen.
- Onvoldoende effect op spraak en evenwicht: Het effect van diepe hersenstimulatie voor Parkinson op spraak, evenwichtsstoornissen en vallen is beperkt. Bij sommige patiënten verbeteren deze klachten maar anderen merken geen verandering.
- Lichaamsgewicht: Enkele patiënten nemen na de operatie toe in gewicht. De exacte reden hiervan is tot op heden onbekend.
- 5
Levensduur batterij
De hersenstimulatie wordt geleverd door een onderhuidse batterij. Deze gaat tussen de 2 en 5 jaar mee als het een niet oplaadbare batterij is. De exacte levensduur is afhankelijk van de instellingen van de stimulatie. Als de batterij bijna leeg is, krijg je een digitale melding. Er is voldoende tijd om een batterij vervanging met ons te plannen. De elektroden worden niet vervangen. Het wisselen van de batterij gebeurt onder plaatselijke verdoving en duurt ongeveer 30 minuten. Een oplaadbare batterij gaat minstens 15 jaar mee. Deze dien je wel regelmatig draadloos op te laden.
- 6
Ontslag
Ongeveer 5 dagen na de operatie mag je naar huis. Je krijgt een afspraak mee voor bij de neurochirurg na 2 weken, waar de haakjes zullen verwijderd worden.
De neuroloog zoekt naar de stimulatie instellingen met het beste resultaat en minste bijwerkingen. Hiervoor kom je regelmatig op controle bij de neuroloog. De stimulatie wordt draadloos via een tablet aangepast. Dit proces duurt vaak enkele weken/maanden vooraleer een stabiel toestand wordt bereikt.
De medicatie zal langzaam worden afgebouwd in overleg met je neuroloog.
Klinische studies
Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinische studies. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Indien er op de dienst waar je bent opgenomen een specifiek onderzoek loopt, zal je eventueel gevraagd worden om hieraan deel te nemen. Je hebt de volledige vrijheid om te beslissen of je hier al dan niet op in wenst te gaan. Indien je deelneemt of in de toekomst deelneemt aan klinische studies, kan je met je vragen terecht bij je behandelend arts.
Team DBS
- David Crosiers - neurologie
- Femke Dijkstra - neurologie
- Mania De Praeter - neurochirurgie
- Sonny Tan - neurochirurgie
- Ines Vanderbeken - neuropsychologie
- Mattias De Coninck - neuropsychologie
- Caroline Vinck - studieverpleegkundige neurologie