Doelgerichte therapie
Doelgerichte therapie of targeted therapy is een kankerbehandeling waarbij geneesmiddelen gebruikt worden die de tumorcel preciezer identificeren en gerichter vernietigen.
Binnenkort naar het UZA?
Heb je binnenkort een afspraak bij het UZA of kom je iemand bezoeken? Beantwoord enkele vragen en krijg handige tips voor je UZA-bezoek, van thuisvoorbereiding tot navigatie in het ziekenhuis.
Maak een afspraak
Medische oncologie (algemeen & afspraken)
Hoe werkt het?
- De doelgerichte therapie kan zich richten op specifieke eiwitten die controleren hoe de kankercel groeit, deelt en verspreidt. De therapie kan werken in de kankercel zelf of op de omgeving van de kankercel, die bijvoorbeeld de bloedtoevoer controleert. Als het target waartegen het geneesmiddel gericht is altijd aanwezig is bij een bepaald tumortype, kan de doelgerichte therapie een standaardbehandeling vormen voor deze soort kanker.
- In andere gevallen werkt de doelgerichte therapie specifiek op een bepaald eiwit dat al dan niet aanwezig kan zijn op de celwand van kankercellen (receptor) of is ze gericht tegen een bepaalde tumorfout (mutatie in het DNA van de tumor). Om te weten of deze geneesmiddelen voor jou werken, moeten de kankercellen onderzocht worden op aanwezigheid van deze receptor of mutatie. Hiervoor is er vaak een biopsie nodig om weefsel te bekomen dat onderzocht kan worden. Onderzoek naar aan- of afwezigheid van een receptor noemt men ook biomarker testing. Onderzoek naar aan- of afwezigheid van een bepaalde mutatie in de kankercellen noemt men ook moleculaire testing.
Gezien de behandeling precies wordt afgesteld op de kenmerken van de tumor, spreekt men ook over precision medicine.
Moeilijkheden
- Een moeilijkheid bij het gebruik van doelgerichte therapie is het ontstaan van resistentie: dit wilt zeggen dat de kankercel niet meer gevoelig is voor het gebruikte medicijn. Kankercellen zijn slimme cellen en proberen een manier te vinden om verder te groeien en te delen, ondanks de doelgerichte behandeling die tegen hen gericht is. Zo ontstaan er soms veranderingen aan het doel (of target), waardoor het geneesmiddel niet meer werkt, of vinden de kankercellen een manier om de geblokkeerde weg te omzeilen. Voor sommige tumortypes wordt om deze reden doelgerichte therapie gecombineerd met een andere therapie.
- Daarnaast is het ontwikkelen van doelgerichte therapie geen gemakkelijke taak. Voor sommige targets is het zeer moeilijk of zelfs onmogelijk om een werkzaam medicijn te ontwikkelen. Ook bepaalde tumortypes lenen zich hier niet toe. Niet iedereen komt dus in aanmerking voor doelgerichte therapie.
Bijwerkingen
Bij de ontwikkeling van doelgerichte therapie werd gedacht dat, gezien het gerichte karakter van de therapie, enkel de kankercel geremd zou worden en de gezonde cellen buiten schot zouden blijven. De ervaring leert echter dat ook doelgerichte therapie met bijwerkingen gepaard kan gaan.
De term doelgerichte therapie is een verzamelnaam voor verschillende groepen van geneesmiddelen, waardoor de nevenwerkingen ook erg uiteenlopend kunnen zijn.
Bijwerkingen die kunnen optreden, afhankelijk van het product en de persoonlijke gevoeligheid voor bijwerkingen, zijn:
- Diarre
- Hoge bloeddruk
- Huidproblemen
- Aften
- Problemen met bloedstolling of wondgenezing
Gelukkig kunnen we veel van deze klachten opvangen met medicijnen. Ook verdwijnen de bijwerkingen dikwijls snel eens de doelgerichte therapie gestopt wordt.
Klinische studies
Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinische studies. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Indien er op de dienst waar je bent opgenomen een specifiek onderzoek loopt, zal je eventueel gevraagd worden om hieraan deel te nemen. Je hebt de volledige vrijheid om te beslissen of je hier al dan niet op in wenst te gaan. Indien je deelneemt of in de toekomst deelneemt aan klinische studies, kan je met je vragen terecht bij je behandelend arts.
'De voorbije jaren sloegen meer en meer diensten in het UZA de handen in elkaar om de levenskwaliteit en behandeling van adolescenten en jongvolwassenen te verbeteren. We zetten sterk in op een aangepaste medische en psychosociale aanpak voor patiënten op de drempel van volwassenheid. (...)'
Dr. Joris Verlooy
