Kiemvrije voeding
Om het risico op voedselinfecties te verminderen moeten er specifieke voedingsmaatregelen gevolgd worden.
Binnenkort naar het UZA?
Heb je binnenkort een afspraak bij het UZA of kom je iemand bezoeken? Beantwoord enkele vragen en krijg handige tips voor je UZA-bezoek, van thuisvoorbereiding tot navigatie in het ziekenhuis.
Maak een afspraak
Voor het maken van een afspraak met een diëtist, dien je contact op te nemen met de medische dienst waar de diëtist werkzaam is. De afspraak wordt gepland bij de desbetreffende medische dienst en de route waar de afspraak doorgaat, is ook steeds die van deze dienst. Diëtiek heeft geen eigen route of afsprakencentrale.
Waarom kiemvrije voeding na transplantatie?
Na de transplantatie worden er immunosuppressiva opgestart. Dit heeft als doel om het immuunsysteem te onderdrukken en hierdoor de kans op afstoting te verkleinen. Doordat het immuunsysteem wordt onderdrukt, is het risico op infecties hoger. Om het risico op voedselinfecties te verminderen moeten er minstens 3 maanden specifieke voedingsmaatregelen gevolgd worden. Na 3 maanden moet in samenspraak met jouw behandelende arts besproken worden of deze maatregelen versoepeld mogen worden.
Opgelet!
Interactie met medicatie
Bepaalde fruitsoorten kunnen interageren met medicatie. Deze fruitsoorten zijn pompelmoes, bloedappelsien, pomelo, minneola, sweetie en granaatappelen ook het sap ervan. Bespreek het gebruik van deze fruitsoorten en fruitsappen steeds met uw behandelende arts.
Algemene hygiënemaatregelen
Aangezien het afweersysteem wordt onderdrukt, ben je vatbaarder voor infecties. De hygiënemaatregelen zijn niet enkel voor jou belangrijk maar ook voor jouw familie en naasten. Vaak gebeurt het koken of de boodschappen door iemand anders. Het is van belang dat ook zij de hygiënemaatregelen volgen. Een juiste bewaring van de voedingsmiddelen gaat ervoor zorgen dat de bacteriën zich niet kunnen vermenigvuldigen en de juiste bereiding doden de bacteriën.
Aankoop van voedingsmiddelen
- Houd steeds de vervaldata van een product in het oog.
- Koop nooit beschadigde blikken of verpakkingen.
- Koop gekoelde producten op het einde van de aankopen. Houdt ze gekoeld tijdens transport in een isolerende zak en plaats deze bij thuiskomt onmiddellijk in de koelkast of diepvries.
- Koop van zuivelproducten bij voorkeur individuele verpakkingen of zo klein mogelijke verpakkingen.
Bereiding van voedingsmiddelen
- Was de handen voor het bereiden van voedsel, het opdienen en bereiden van de maaltijden
- Gebruik steeds proper, onbeschadigd keukengerei van kunststof, glas of metaal. Vermijd houten snijplanken of lepels.
- Gebruik bij voorkeur een pedaalemmer voor uw keukenafval.
- Houd rauwe producten gescheiden van bereide producten. Keukenmateriaal dat in contact is geweest met rauwe voedingsmiddelen (kip, vlees, vis, eieren) niet gebruiken voor bereide voedingsmiddelen.
- Was fruit en groenten grondig, schil en snijd rotte plekjes weg.
- Ontdooi diepgevroren producten in de koelkast of de microgolfoven, zeker niet op het aanrecht. Giet het dooivocht weg aangezien dit een bron van bacteriën is.
Bewaring van voedingsmiddelen
- Eet geen voedingsmiddelen waarvan de houdbaarheidsdatum verstreken is.
- Controleer regelmatig de temperatuur van de koelkast (instelling op 4°C) en de diepviezer; (< -18°C)
- Vries nooit een ontdooid product terug in.
- Maak gebruik van bewaardozen met deksel of dek voedingsmiddelen af met vershoudfolie.
- Gebruik maaltijden zo vlug mogelijk na de bereiding. Plaats zo snel mogelijk in de koelkast indien je deze langer wenst te
- bewaren (max 24u na bereiding maaltijden opeten).
- Gebruik geen gerechten die langer dan een uur worden warm gehouden.
- Bewaar geopende verpakkingen van voorverpakte charcuterie maximaal 2 dagen in de koelkast.
- Bereide maaltijden die je later wenst te eten, bewaart u hoogstens 1 dag in de koelkast. Als je een maaltijd langer wenst te bewaren, vries je deze in.
- Drink niet rechtstreeks van een flesje of blikje. Gebruik steeds een proper glas.
Algemeen
- Laat geen huisdieren toe in de keuken.
- Ververs dagelijks thee-, hand- en vaatdoekjes. Gebruik geen schuursponsjes of vervang deze dagelijks.
- Bewaar geen GFT-afval in de keuken.
- Keuken en koelkast goed schoonhouden.
- Een vaatwasmachine is een veilige manier om keukenmateriaal te reinigen. Indien je met de hand afwast, zorg je er best voor dat het afwaswater voldoende warm is. Ververs indien nodig het afwaswater in de tussentijd.
- Deel niet uit éénzelfde verpakking, bv. zak chips of andere versnaperingen.
Risicovolle voedingsmiddelen
Vlees
Te vermijden
Toegelaten
- Rauw vlees:
Filet américain, américain préparé, carpaccio, martino, rosbief - Onvoldoende verhit vlees:
Biefstuk blue/saignant/ à point, vlees van de barbecue, droge worst, chorizo, salami met witte korst (= schimmelkorst) - Orgaanvlees
- Ongeportioneerde vlees- en gevogeltesalades (traiteur, beenhouwer, versafdeling)
- Alle vleeswaren waarin lever van varken, everzwijn of hert verwerkt is, ongeacht of deze verhit zijn geweest
Blokpaté, bloedworst, leverpaté, rilette,
- Voldoende gegaard vlees, wild, gevogelte
- Alle doorbakken vleessoorten, stoofvlees, gebakken gehakt, ovenschotels, gebakken worst, schnitzel, biefstuk bien cuit, etc…
- Gerookte vleessoorten
Parmaham, Serranoham, gerookt vlees, bacon, Filet de Saxe, filet d’Anvers, salami (broodbeleg max. 2d in de koelkast bewaren) - Industrieel bereide vlees- en gevogeltesalades in kleine verpakkingen:
Kip curry, vleessalade, kippenwit, kalkoenfilet, gekookte ham, bacon
- Rauw vlees:
Vis
Te vermijden
Toegelaten
Rauwe vis
Maatjesharing, viscarpaccio, sushi, ceviche, sashimi
- Vis van de barbecue
- Ongeportioneerde vissalade
- Rauwe schaal – en schelpdieren
Onverhitte gerookte vissoorten
Gerookte zalm, gerookte heilbot, gerookte paling
- Gebakken of goed gaar gekookte vis (vers of diepvries)
- Visconserven, vis in bokaal
Haring in t’zuur, rolmops, anjovis, sardientjes, zalm in blik - Industrieel bereidde vissalades in kleine verpakkingen
- Goed gaar gekookte schaal – en schelpdieren
- Gerookte vissoorten kunnen enkel gegeten worden ruim voor het verstrijken van de vervaldatum en als je ze goed verhit (vb. gerookte zalm in een pastasaus)
Eieren
Te vermijden
Toegelaten
- Rauwe en licht gekookte eieren
- Ongeportioneerde eiersalade, eiersalade met vers gemaakte mayonaise
- Ongekookte ei-bereidingen
Tiramisu, zelfbereide mayonaise en andere sauzen op basis van rauwe eieren, puree met eieren, carbonara
- Hard gekookte eieren en goed doorbakken roerei
- Zelfgemaakte eiersalade of geportioneerde eiersalade (kleine verpakkingen!)
- Bereidingen met volledig gegaarde eieren: Cake, pannenkoeken, quiche, tortilla
- Gepasteuriseerde of geconserveerde sauzen op basis van eieren
Kaas
Te vermijden
Toegelaten
- Kaas bereid van rauwe melk
- Bepaalde types gemalen kaas, bepaalde soorten Parmezaanse kaas, kazen met vermelding ‘au lait cru’ of ‘rauwmelkse kazen’
- Los verkochte platte kaas
- Alle schimmelkazen: Brie, Camembert, Roquefort, Gorgonzola, Caprice des Dieux
- Voorverpakte kazen op basis van gepasteuriseerde melk zonder schimmel(korst)
Gouda, emmentaler, cheddar, smeerkaas, roomkaas, mozzarella, ricotta, feta, etc… - Industrieel verpakte platte kaas
Melk- en melkproducten
Te vermijden
Toegelaten
- Rauwe melk rechtstreeks van de boerderij of melkproducten bereid met rauwe melk
- Yoghurt met Probiotica zoals Actimel, Yakult, Activia
- Gepasteuriseerde, gesteriliseerde melk – en melkproducten zoals melk, yoghurt, botermelk, milkshake, pudding
Groenten
Te vermijden
Toegelaten
- Kant-en-klare groentesalades niet industrieel verpakt, uit de vers-toog
- Rauwe groenten uit de tuin
- Rauwe tuinkruiden
- Scheuten en kiemen (rauw)
Alfalfa, preischeuten, klaver, radijsscheuten, sojascheuten - Niet voorverpakte sla
- Rauwe champignons en paddenstoelen
- Niet gepasteuriseerde groentesappen
- Alle soorten groenten goed gewassen
- Voorverpakte rauwkost ruim voor vervaldatum consumeren en wassen (mogen niet gekwetst zijn)
- Blikgroenten, groenten in glas, diepvriesgroenten
- Voorverpakte en gewassen sla
- Bereide champignons en paddenstoelen
- Gepasteuriseerde groentesappen, zelfgemaakte groentesappen
Fruit
Te vermijden
Toegelaten
- Pompelmoes, bloedappelsien, pomelo, sweetie, minneola en granaatappel
(in overleg met arts i.f.v. interactie met medicatie) - Vers fruitsap wat niet onmiddellijk gedronken wordt, fruitsap vers geperst in de supermarkt
- Niet gepasteuriseerde smoothies, fruitsap van een smoothiebar
- Alle soorten fruit, goed gewassen en gecontroleerd op bruine plekken of schimmel (steenfruit: opendoen en steen controleren)
- Blikfruit, fruit in glas, diepvriesfruit
- Zelfgemaakte fruitsalade, verse fruitsalades of voorgesneden kruit kant – en – klaar gekocht (houdbaarheidsdatum goed te respecteren!)
- Fruitsap uit brik, zelfgemaakt vers geperst fruitsap/ smoothie
- Gepasteuriseerde smoothie
- Confituur en siroop
- Gedroogd fruit (industrieel verpakt)
- Pompelmoes, bloedappelsien, pomelo, sweetie, minneola en granaatappel
Noten
Te vermijden
Toegelaten
- Rauwe noten die niet industrieel verpakt zijn
- Noten en zaden in schil, vers geraapte noten, noten uit schepbak
- Industrieel verpakte noten of verwerkt in koek, gebak, muesli, …
- Frangipane, marsepein
Aardappel- en graanproducten
Te vermijden
Toegelaten
- Bereide aardappel- of pastasalades uit de verstoog
- Alle soorten aardappel en -bereidingen
- Alle soorten brood, pistolet, sandwiches, etc…
- Alle soorten ontbijtgranen
- Alle soorten deegwaren
- Alle soorten graanvlokken
Dranken
Te vermijden
Toegelaten
- Fruitsap waarin pompelmoes, bloedappelsien, pomelo, sweetie, minneola of granaatappel in verwerkt is
- Putwater, bronwater
- Alle andere dranken
- Leidingwater, fleswater
Ijs, snoep en versnaperingen
Te vermijden
Toegelaten
- Schepijs, softijs, artisanaal ijs
- Schepsnoep
- Pralines of chocolade uit open toog
- Los verkochte versnaperingen
Olijven, zongedroogde tomaten, tapenades, kappertjes, etc… - Artisanale producten
artisanale kraampjes op de markt, hoevewinkels, etc… - Honing rechtstreeks van de imker
- IJs, industrieel bereid en voorverpakt in individuele porties
Type Magnum®, Cornetto®, kleine potjes ijs, etc… - Zelfbereide milkshake
- Slagroom van nieuwe spuitbus, UHT (zelf opgeklopte) room
- Snoep voorverpakt
- Chocolade voorverpakt
- Koeken
- Zelfgemaakte of industrieel voorverpakte popcorn
- Chips
- Industrieel voorverpakte versnaperingen
Olijven, tapenades, kappertjes, augurken, etc. - Honing (supermarkt)
Kruiden
Te vermijden
Toegelaten
- Rauwe tuinkruiden
- Los verkochte kruiden
- Verse kruiden (industrieel verpakt)
- Alle gedroogde kruiden (industrieel verpakt)
Kant – en – klare gerechten, meeneemmaaltijden, restaurants
Te vermijden
Toegelaten
- Sauzen uit grote verpakkingen (vb. bij de frituur)
Buffet (vb. Pizzahut…) Kant-en-klare meeneemmaaltijden
Chinees, Indisch, kebab, Thaïs, hot-dogs, hamburgers, etc…
- Restaurants
- Belegde broodjes
- Afhaal kip-aan-het spit, ribbetjes, etc…
- ‘Frieten’ van de frituur
- Vlees uit de frituur rechtstreeks uit diepvries
- Vers gebakken en afgehaalde pizza
- Kant- en klare gerechten industrieel bereid en verpakt die opnieuw verhit worden thuis
Diepvriespizza, lasagne, bolognaisesaus, etc. - Traiteurgerechten die thuis opnieuw verhit worden
Minstens 5 min tot in de kern verhitten (65°)
- Sauzen uit grote verpakkingen (vb. bij de frituur)
Klinische studies
Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinische studies. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Indien er op de dienst waar je bent opgenomen een specifiek onderzoek loopt, zal je eventueel gevraagd worden om hieraan deel te nemen. Je hebt de volledige vrijheid om te beslissen of je hier al dan niet op in wenst te gaan. Indien je deelneemt of in de toekomst deelneemt aan klinische studies, kan je met je vragen terecht bij je behandelend arts.