Orthoptie
Orthoptie gaat om onderzoek, diagnose en behandeling van een afwijkende oogstand, afwijkende oogbewegingen en afwijkende coördinatie tussen beide ogen.
Kom je binnenkort naar het UZA?
Heb je binnenkort een afspraak bij het UZA of kom je iemand bezoeken? Beantwoord enkele vragen en krijg handige tips voor je UZA-bezoek, van thuisvoorbereiding tot navigatie in het ziekenhuis.
Nog geen afspraak?
Een afspraak maken kan steeds telefonisch, of in vele gevallen al digitaal via ons patiëntenportaal UZA@home.
Maak een afspraak
Oogheelkunde
Niet beschikbaar
Wat is orthoptie?
Orthoptie komt van het Grieks 'ortho' (recht) en 'optikas' (zien). Het gaat om onderzoek, diagnose en behandeling van een afwijkende oogstand, afwijkende oogbewegingen en een afwijkende coördinatie tussen beide ogen (binoculair zien).
Onderzoek
Redenen voor orthoptisch onderzoek
De orthoptist onderzoekt of jouw klacht veroorzaakt wordt door een afwijking in de samenwerking van de ogen.
- Bij oogbewegingsbeperkingen wordt de oorzaak van de beperking bepaald.
- Bij scheelzien stellen we vast of een operatie mogelijk is en of er een lui oog is.
- Bij dubbelzien wordt eveneens de oorzaak bepaald.
Verloop van een orthoptisch onderzoek
Eerst begint de orthoptist met de anamnese: er worden vragen gesteld die van belang zijn voor het onderzoek en de eventuele behandeling.
Nadien onderzoekt de orthoptist de oogstand, de oogbewegingen, de samenwerking van de ogen en de gezichtsscherpte.
Kinderen krijgen bij het eerste bezoek en daarna een keer per jaar druppels in de ogen. Deze druppels verwijden dat de pupil. Als de pupil wijd is, kan de orthoptist de sterkte van de ogen meten en zien of er een bril nodig is.
Resultaten van een orthoptisch onderzoek
De resultaten krijg je direct na het onderzoek. Nadien wordt, indien nodig, een behandeling gestart. Bij een behandeling word je terug verwacht voor controle. Wanneer deze controle plaatsvindt, is afhankelijk van het soort behandeling.
Scheelzien/strabismus
Scheelzien of strabismus is een afwijkende oogstand. Scheelzien bij kinderen kan leiden tot een lui oog (amblyopie). Bij volwassenen is scheelzien ook mogelijk, bijvoorbeeld door een oogspierverlamming. Dit gaat dan meestal gepaard met dubbelzien (diplopie).
Dubbelzien/diplopie
Dubbelzien of diplopie komt meestal voor bij volwassenen en kan worden veroorzaakt doordat één of meerdere oogspieren niet goed meer functioneren. Ook kan dubbelzien ontstaan door een oogspierzwakte of een verminderde samenwerking tussen de ogen.
Hoofdpijnklachten
Hoofdpijn kan het gevolg zijn van een ongecorrigeerde of foute brilsterkte, een oogspierzwakte of een verminderde samenwerking tussen de ogen. De orthoptist kan met pupilverwijdende oogdruppels de sterkte van de ogen meten.
Leesklachten
Bij volwassenen wordt dit meestal verholpen door een leesbril. Soms zijn er nog klachten met een leesbril, de orthoptist kan onderzoeken of een oogspierzwakte of verminderde samenwerking hiervan de oorzaak kan zijn. Oefeningen of prisma's kunnen verbetering geven.
Convergentie insufficiëntie/convergentie zwakte
Het kijken met beide ogen naar de neus heet convergentie. Soms zijn de binnenste oogspieren niet sterk genoeg en kunnen de ogen deze beweging niet goedmaken. Dit geeft klachten als dubbelzien, hoofdpijn en wazig zien. Oefeningen of prisma's kunnen verbetering geven.
Lui oog/amblyopie
Een lui oog is een oog dat een verminderde gezichtsscherpte heeft, zelfs met de juiste brilsterkte. Een lui oog kan ontstaan tot de leeftijd van ongeveer 8 jaar en kan alleen maar met succes behandeld worden in de vroege kinderjaren. Een lui oog kan verschillende oorzaken hebben, de 3 meest voorkomende oorzaken zijn scheelzien (strabismus), een ongecorrigeerde brilsterkte of een troebeling in de normaal heldere delen van het oog.
Bril bij kinderen
Reeds vanaf de leeftijd van enkele maanden kan de brilsterkte bepaald worden. Afhankelijk van de afwijking, kan er een bril voorgeschreven worden. Bepaalde afwijkingen kunnen leiden tot een lui oog (amblyopie) of 2 ogen in geval van een grote afwijking. Er kan sprake zijn van hypermetropie/verziendheid, myopie/bijziendheid, astigmatisme of een combinatie.
Oogbewegingsstoornissen/oogbewegingsbeperkingen
De ogen kunnen niet meer vlot in alle richtingen kijken door mechanische beperkingen of oogspierverlammingen. Mechanische beperkingen kunnen voorkomen door bijvoorbeeld te dikke/gezwollen oogspieren, trauma of tumoren in de oogkas. Het kan ook zijn dat de ogen niet goed meer kunnen bewegen door oogspierverlammingen, door verlammingen van de hersenzenuwen, tumoren, infecties of hersenbloedingen. Oogbewegingsstoornissen kunnen ook aangeboren zijn zoals het syndroom van Duane of het syndroom van Brown.
Focusproblemen/accommodatieproblemen
De ogen hebben dan problemen met het scherpstellen van een beeld. Vaak is er een bril nodig.
Behandelingen
Amblyopie behandeling
Een behandeling voor een lui/amblyoop oog die erop gericht is om het luie oog te trainen om weer goed te kunnen zien. Het is belangrijk twee goede ogen te hebben. Het goede oog wordt afgeplakt met een pleister of er worden pupilverwijdende druppels in het goede oog gedaan, zodat het luie oog getraind wordt om beter te gaan zien.
Bril
Indien er een vermindering is in gezichtsscherpte van één of beide ogen, kan een bril een oplossing zijn. In sommige gevallen kan een bril scheelzien verminderen. Een bril kan een verbetering in gezichtsscherpte opleveren, het kan hoofdpijnklachten verminderen en soms kan een bril scheelzien helpen verminderen.
Oogspieroefeningen/convergentie oefeningen
Soms zijn bepaalde oogspieren te zwak of werken anderen te hard. Dit kan klachten geven van hoofdpijn en dubbelzien. Oefeningen kunnen er dan voor zorgen dat je klachten verminderen.
Prismabril
Een prismabril heeft een soort brillenglas dat het beeld dat je ziet horizontaal en/of verticaal verplaatst. Het kan helpen bij klachten van dubbelzien en/of hoofdpijn. Er wordt altijd eerst een proef gedaan met een Fresnel-prisma om na te gaan of je prettig kijkt. Daarna kan het prisma in een brillenglas geslepen worden.
Fresnel-prisma
Dit is een folie die op jouw brillenglas geplakt kan worden. Het heeft dezelfde werking als een prisma in het brillenglas. Het kan helpen bij klachten van dubbelzien en/of hoofdpijn.
Scheelziensoperatie
Dit is een operatie aan de uitwendige oogspieren om cosmetische of functionele redenen, zoals een storende oogstand of het verminderen van klachten.
Klinische studies
Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinische studies. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Indien er op de dienst waar je bent opgenomen een specifiek onderzoek loopt, zal je eventueel gevraagd worden om hieraan deel te nemen. Je hebt de volledige vrijheid om te beslissen of je hier al dan niet op in wenst te gaan. Indien je deelneemt of in de toekomst deelneemt aan klinische studies, kan je met je vragen terecht bij je behandelend arts.
Onze zorgverleners staan voor je klaar
Hieronder vind je een overzicht van de zorgverleners die deel uitmaken van ons team en hun specifieke rol in de behandeling en ondersteuning van onze patiënten.
