Toxoplasmose

Toxoplasmose is meestal een onschuldige ziekte. Enkel ongeboren baby’s of erg verzwakte personen kunnen belangrijke gevolgen ondervinden. Toxoplasmose wordt in de volksmond soms (ten onrechte) kattenziekte genoemd. De eigenlijke kattenziekte is in Europa een niet-voorkomende virusinfectie.

Wat is toxoplasmose?

Hoe groot is de kans op toxoplasmose bij zwangere vrouwen en hun ongeboren baby?

Cijfers voor België:

De helft van de zwangere vrouwen heeft al toxoplasmose gehad voor ze zwanger werd. Zij hebben antistoffen en zijn voor de rest van hun leven beschermd. Ze kunnen geen toxoplasmose meer oplopen of doorgeven aan hun baby.
50% van de zwangere vrouwen kan de ziekte nog oplopen tijdens de zwangerschap.

Oorzaken
Katachtigen kunnen drager zijn van de toxoplasmoseparasiet en deze in hun uitwerpselen uitscheiden. De parasiet komt zo samen met zijn cyste (doosje met harde wand waarin de parasiet leeft) in de grond terecht en kan daar zeer lang overleven.
Mensen kunnen besmetting met toxoplasmose oplopen door:
rechtstreeks in contact te komen met besmette katten en/of hun uitwerpselen
met de handen in de tuin of potgrond te werken
ongewassen of rauwe groenten te eten
rauw schapen-, varkens-, kippen- of rundsvlees te eten
eieren te eten
Je kan toxoplasmose niet rechtstreeks overkrijgen van een hond of een ander levend dier. Enkel katachtigen geven het door in hun uitwerpselen, andere dieren moet je opeten.
Symptomen
Symptomen tijdens de zwangerschap zijn vaak afwezig. Je kan je wat moe of koortsig voelen, maar dat heeft bijna elke zwangere vrouw wel eens.
Gevolgen
Gezonde kinderen en volwassenen genezen bijna altijd zonder verdere gevolgen. Bij zwangere vrouwen kunnen de ongeboren baby’s wel gevolgen ondervinden, zoals:
een verminderde groei
verkalkingen en aantasting van de hersenen
…
Hoe vroeger in de zwangerschap, hoe ernstiger de infectie kan zijn. Wanneer je de infectie op het einde van een zwangerschap oploopt, is de ziekte meestal veel minder ernstig bij de baby. Op dat moment is het vaak vooral het netvlies dat aangetast kan worden waardoor zichtstoornissen optreden. In dergelijke gevallen zal men ook onmiddellijk na de geboorte al een oogonderzoek bij de baby doen om deze letsels op te sporen en te behandelen.

Diagnosestelling

Aan het begin van de zwangerschap wordt systematisch gekeken of je immuun bent. Als je niet immuun bent en er een vermoeden van infectie bestaat, analyseren we in het UZA eerst de bestaande bloedresultaten. Bij besmetting kunnen we ook een speciale bloedtest doen die toelaat om beter te bepalen wanneer je ongeveer besmet zou zijn.

Verder kunnen we een vruchtwateronderzoek uitvoeren om te kijken of de toxoplasmaparasiet naar de baby is overgegaan. Let wel, dit betekent niet dat de baby ook effectief ziek is, enkel dat de toxoplasmaparasiet de baby heeft bereikt.

Behandeling

Wanneer je tijdens je zwangerschap een toxoplasmose-infectie hebt opgelopen, kan je onmiddellijk aangepaste medicatie nemen die het risico op een zieke baby doen dalen.

Verder zullen we regelmatig zeer uitgebreid echografisch onderzoek doen van de verschillende structuren van de baby en eventueel een aanvullende MRI (een magnetisch resonantie onderzoek) van de baby uitvoeren om op een andere manier een gedetailleerd beeld van de verschillende organen van de baby te krijgen.

Tips om een toxoplasmose-infectie te vermijden

Aan het begin van de zwangerschap wordt systematisch gekeken of je immuun bent. Als je niet immuun bent, volg zeker onderstaande aanbevelingen op.

Voedsel

Eet geen rauw vlees (bv. filet américain). Goed gekookt, doorbakken of gerookt vlees en charcuterie is geen probleem.
Verkies rundsvlees boven lams- of varkensvlees en verwarm het vlees steeds voldoende (minstens een kwartier boven 60°C).
Was steeds je handen na het bewerken van rauw vlees en rauwe groenten;
Spoel alle groenten, fruit en verse kruiden zorgvuldig voor je ze gaat eten.
Vermijd rauwe eieren (bv. tiramisu, chocomousse, zelfgemaakte mayonaise, puree). Hardgekookte eieren, gebakken eitjes en omeletten kan je wel zonder probleem eten.

Katten

Heb je een kat? Denk dan ook aan volgende zaken:

Vooral jonge katten die buiten lopen brengen een verhoogd risico op toxoplasmose met zich mee. Laat iemand anders de kattenbak doen of trek wegwerp handschoenen aan. Ververs de kattenbak dagelijks om het ontkiemen van de cystjes te vermijden en laat de kattenbak een vijftal minuten in heet water weken. Vermijd vooral contact tussen je handen en eigen mond tijdens manipulaties van de kattenbak en was zeer goed je handen vooraleer een andere taak aan te vatten.
Katten die binnen blijven en steriel voer uit blik of doorgekookte keukenrestjes krijgen, vormen eigenlijk geen gevaar.
Het bijten en krabben van katten brengt geen infectie over. Natuurlijk moet je bijt- of krabwondjes wel ontsmetten en als je niet gevaccineerd zou zijn tegen tetanus moet je een tetanusvaccin hebben. Dat geldt voor elke wonde.