Stemstoornissen
Onze stem beschouwen we vaak als vanzelfsprekend. Nochtans zijn de structuren die instaan voor de stemproductie heel kwetsbaar en kunnen er stemklachten ontstaan.
Heb je stemklachten die langer dan 10 dagen aanhouden? Dan maak je best een afspraak bij de dienst neus-, keel- en oorziekten.
Wat is een stemstoornis?
Onze stem beschouwen we vaak als vanzelfsprekend. Nochtans zijn de structuren die instaan voor de stemproductie heel kwetsbaar en kunnen er stemklachten ontstaan.
Heb je stemklachten die langer dan 10 dagen aanhouden? Dan maak je best een afspraak bij de dienst neus-, keel- en oorziekten.
Oorzaken
Stemklachten kunnen heel wat verschillende oorzaken hebben. Vaak is een slechte stemhygiëne een van de grote boosdoeners, maar ook medische klachten kunnen stemproblemen veroorzaken:
- overmatig stemgebruik
- vaak roepen, gillen, schreeuwen en krijsen
- luid en gespannen fluisteren
- hoesten, kuchen en keelschrapen
- veelvuldig of langdurig contact met schadelijke stoffen (bv. roken, alcohol en koffie)
- reflux of oprisping van maagzuur
- allergieën en infecties
- medicatie
- stress en vermoeidheid
- poliepen, cysten, zangknobbeltjes op de stembanden
- problemen met stembandsluiting (bij een verlamming)
Symptomen
- Heesheid
- Klachten over het stemvolume
- Beperkt toonhoogtebereik
- Instabiliteit van de stem
- ...
Behandeling
Voor de behandeling en begeleiding van stemproblemen kan je in het UZA terecht in het Revalidatiecentrum voor Communicatiestoornissen, bij een gespecialiseerd team van NKO-artsen en logopedisten. De psychologe en maatschappelijk werker staan ook klaar om jou, je kind en/of je familie op te vangen en te begeleiden.
- 1
Onderzoeken
De onderzoeken bij stemproblemen bestaan uit:
- een standaard NKO-onderzoek
- een laryngovideostroboscopie (beeldvorming van de stembanden)
- een functioneel stemonderzoek door de logopedist (fonetogram, akoestische en aerodynamische analyse).
- 2
Behandeling
Afhankelijk van de diagnose kan de behandeling bestaan uit:
- logopedie
- medicijnen
- een chirurgische ingreep
- een combinatie van bovenstaande
Heelkundige ingrepen zijn geschikt om afwijkingen aan de stembanden te verhelpen (poliepen, cysten, zangknobbeltjes) of om problemen met stembandsluiting te verbeteren (bij een verlamming).
Een logopedische behandeling is erop gericht om de stemkwaliteit te verbeteren door oefeningen.
Hoe kan je stemklachten voorkomen?
Met een efficiënte stemhygiëne kan je een goede stem behouden en eventuele klachten voorkomen. Volgende praktische tips kunnen je daarbij helpen.
- Beperk het aantal uren stembelasting en voeg regelmatig een spreekstop in.
- Spreek niet luider dan nodig en vermijd de stem te verheffen. Gebruik een stemversterker (microfoon) als je langdurig luid moet praten of een grote afstand moet overbruggen.
- Probeer de afstand tussen jou en je gesprekspartner te beperken, zodat je niet moet gaan roepen. Vermijd ook lawaaierige ruimtes.
- Voor zangers is het belangrijk om met een aangepaste tessituur te zingen.
- Vermijd stemimitaties en neuriën.
- Ga niet luid en gespannen fluisteren.
- Beperk roken, alcohol en koffie.
- Drink zoveel mogelijk water.
- Vermijd maagzuurstimulerend voedsel (vet, scherpe kruiden, chocolade en pepermunt) en ga niet onmiddellijk na het eten liggen.
- Belast je stem tijdens een allergie of infectie zo min mogelijk om beschadiging van de stemplooien te voorkomen.
- Adem door de neus, dat verkleint de kans op infecties.
- Probeer voldoende te ontspannen en te rusten.
- Neem voldoende hersteltijd na een ziekte en slaap regelmatig en voldoende.
