Coloscopie

Een kijkonderzoek van de dikke darm naar poliepen, ontstekingen, tumoren,...

Synoniemen

Colonoscopie

Variant Volwassenen/Kinderen

Binnenkort naar het UZA?

Heb je binnenkort een afspraak bij het UZA of kom je iemand bezoeken? Beantwoord enkele vragen en krijg handige tips voor je UZA-bezoek, van thuisvoorbereiding tot navigatie in het ziekenhuis.

Kom alles te weten

Maak een afspraak

+32 3 821 33 23

gastroenterologie@uza.be

Route 131

Wat is een coloscopie?

Een coloscopie (of colonoscopie) is een kijkonderzoek van de dikke darm. Tijdens het onderzoek controleren we de binnenzijde van de darm op ontstekingen, poliepen en andere afwijkingen.

Voor een veilig en goed onderzoek dient je darm volledig gereinigd te worden. Het is daarom belangrijk dat je de richtlijnen van de voorbereiding strikt opvolgt. Bij een niet goed gereinigde darm beperken resten van de stoelgang het zicht en is geen kwaliteitsvol onderzoek mogelijk. De darm is proper als je laatste, waterige stoelgang helder is of een lichte theekleur heeft.

Soorten
Linker coloscopie
Naast een klassieke coloscopie, kan in sommige situaties ook een linker coloscopie gepland worden. Hierbij wordt alleen het laatste gedeelte van de dikke darm geëvalueerd. Gewoonlijk betreft het de laatste 40-50 cm van de dikke darm.
Verloop
Ter voorbereiding van een linker coloscopie wordt op de afdeling zelf een voorbereidend lavement toegediend. Het is niet nodig om een perorale darmvoorbereiding te drinken. Het onderzoek gebeurt in linker zijlig. Het onderzoek gebeurt met behulp van een flexibele buis (endoscoop) en duurt ongeveer 15 minuten. Toediening van verdoving is meestal niet nodig. Indien U verdoving verkiest, mag U nadien niet zelf met de wagen rijden.
Volledige (ileo)coloscopie
Klassieke coloscopie, waarbij de gehele dikke darm onderzocht wordt. We verwijzen naar de uitleg hieronder.
Mogelijke ongemakken / risico's
Verwikkelingen treden zelden op. Deze kunnen zich voordien tijdens het onderzoek of de eerste drie weken na het onderzoek.
Bij het optreden van een scheurtje in de darmwand volgt er onmiddellijk een endoscopische of heelkundige behandeling.
Bij het wegnemen van een poliep kan er een bloeding ontstaan, die bijna altijd gestopt kan worden tijdens het onderzoek.
Verwittig ons als je buikpijn of koorts krijgt na het onderzoek.
Verwittig ons bij overdreven bloedverlies, duizeligheid of flauwte en misselijkheid of braken. Meld je in dat geval aan bij onze spoedgevallendienst.

Onderzoek / Verloop

Aandachtspunten

Verwittig de arts als een pacemaker of defibrillator bij jou is ingeplant.
Indien je (mogelijk) zwanger bent of borstvoeding geeft, verwittig ons. De eerste 24 uur na verdoving dien je de melk af te kolven en niet te gebruiken.
Piercings en juwelen laat je best thuis. Nagellak en gelnagels verwijder je op zeker één vinger aan je linkerhand voor observatie van het zuurstofgehalte in het bloed. Draag geen make-up.
Gebruik je thuis een CPAP-toestel om ‘s nachts te ademen, neem dit mee zodat je het kan gebruiken tijdens de sedatie.
Als het onderzoek onder algemene narcose doorgaat en je in het bezit bent van anti-trombosekousen, breng deze dan mee.

1
Voor het onderzoek
Medicatie
Met bloedverdunnende middelen zoals Marcoumar®, Marevan®, Sintrom®, Plavix®, Ticlid®, Xarelto®, Pradaxa®, Eliquis®, Lixiana®, Brilique®, ... en aspirinepreparaten moet je vaak op voorhand stoppen. je aanvragende/behandelende arts zal je hierin bijstaan om af te bouwen.
Verwittig je arts indien je aan diabetes lijdt. In dat geval mag je je ochtenddosis niet toedienen, maar neem je je medicatie wel mee naar het ziekenhuis (tenzij anders geadviseerd door de anesthesist indien het onderzoek onder narcose plaatsvindt).
Met het innemen van ijzerpreparaten en sommige pijnstillers zoals Ibuprofen moet je op voorhand stoppen.
De werking van sommige geneesmiddelen vermindert tijdens de darmvoorbereiding, zo ook dat van de anticonceptiepil. Houd hiermee rekening.
Andere medicatie neem je de dag van het onderzoek zeer vroeg, bv. om 5:30 uur.
Dieet
Om zoveel mogelijk slecht verteerbare voedingsmiddelen uit de darm te verwijderen volg je drie dagen voor het onderzoek een dieet. Hoe beter je deze dieetinstructies volgt, hoe vlotter de darmvoorbereiding zelf zal verlopen en hoe beter de kwaliteit van de coloscopie.
Bekijk hier de dieetschema's
Dag 1 (3 dagen voor het onderzoek): pitloze voeding
Dag 2 (2 dagen voor het onderzoek): pitloze voeding
Dag 3 (1 dag voor het onderzoek): restenarme voeding:nuttig de laatste maaltijd om 18 uurbij de start van het drinken van de darmvoorbereiding mogen alleen nog heldere dranken gedronken worden: water en theeDag 4 (dag van het onderzoek): blijf nuchter, d.w.z. dat je niets eet of drinkt
Buiten de in de schema’s opgenomen hoeveelheden drank mag je de hele avond en nacht (heldere vloeistoffen) drinken.
De darmvoorbereiding
Je arts vertelt je met welk product de voorbereiding plaatsvindt.
Bij oudere patiënten (> 70 jaar), patiënten met hart- of nieraandoeningen en bij zwangere vrouwen wordt een voorbereiding met Moviprep aangeraden. Bij alle andere patiënten raden we een behandeling met Eziclen aan. Deze producten kan je zonder voorschrift verkrijgen bij de apotheek. De voorbereidende producten zijn in de verpakking steeds in twee dosissen verdeeld. Hoe en wanneer je deze drinkt, hangt af van de timing van je afspraak (zie onderstaande blokken).
Het is uiterst belangrijk dat de darmvoorbereiding correct en volledig gedronken wordt. Indien de darm onvoldoende leeg en proper is, kan beslist worden het onderzoek uit te stellen of op korte termijn te herhalen. Verwittig ons indien je problemen ondervindt tijdens de voorbereiding of indien de darm onvoldoende proper is. Je darmen zijn proper wanneer je stoelgang een heldere, gele kleur heeft (thee-achtig) en geen brokjes meer bevat. Het is noodzakelijk om ook telkens 1 liter plat water extra te drinken bij elke dosis.
Drink op je eigen tempo en regelmatig, maar probeer elk deel van de voorbereiding op 1 a 1,5 uur uit te drinken. Je mag tussendoor nog heldere, niet-bruisende drank naar keuze extra drinken, naast de extra liter water. Beweeg zoveel mogelijk tijdens het drinken, maar blijf in de nabijheid van een toilet.
Voorbereiding voor een onderzoek in de ochtend (voor 12 uur)
De voorbereiding gebeurt in twee delen: de eerste helft van de voorbereiding wordt de avond voor de coloscopie ingenomen, de tweede helft de ochtend van de coloscopie. De avondlijke dosis gebruik je bij voorkeur tussen 20 en 22 uur. De ochtendlijke dosis begin je ten vroegste 5 uur voor het onderzoek te drinken met laatste inname 2 uur voor het geplande onderzoek (bijvoorbeeld: je onderzoek is gepland om 11u, dan begin je ten vroegste te drinken om 6 uur en zorg je ervoor dat de volledige voorbereiding ingenomen is om 9 uur).
Indien je onderzoek onder narcose plaatsvindt, dient er minstens 4 uur tussen de laatste inname van de voorbereiding en het moment van het onderzoek te zitten.
Voorbereiding voor een onderzoek in de namiddag (na 12 uur)
Indien het onderzoek plaatsvindt in de namiddag, neem je de volledige voorbereiding (dosis 1 én 2) dezelfde dag met laatste inname ten laatste 2 uur voor het onderzoek (bijvoorbeeld: je onderzoek is voorzien om 14 uur, dan zorg je ervoor dat de volledige voorbereiding ingenomen is om 12 uur).
Indien je dit wenst, kan je op de dag van het onderzoek een deel of de gehele voorbereiding op onze afdeling drinken, hiervoor is een aparte ruimte met toilet voorzien. Geef dit ruim op voorhand aan.
Voorbereiding met Eziclen
Giet de inhoud van één flacon Eziclen in de beker
Voeg water toe tot aan de streep op de beker (= 0,5 L)
Neem rustig de tijd (een halfuur tot een uur) om de beker helemaal leeg te drinken.
Belangrijk: Drink het volgende uur twee (2) extra bekers water (= 1 liter in totaal) of goedgekeurde heldere vloeistof.
Herhaal voor de bereiding van de tweede dosis de stappen 1 t.e.m. 4. Gebruik daarbij de tweede flacon.
Voorbereiding met Moviprep
Moviprep bevat twee sets van elk twee zakjes (A en B). Giet zakje A en B van één setje in een kan en los op met één liter leidingwater of niet-bruisend mineraalwater. Herhaal met zakje A en B van het tweede setje.
Roer tot het poeder volledig is opgelost in het water, dit kan vijf minuten duren. In totaal bekom je dus twee liter oplossing. Je drinkt hierbij ook nog twee liter plat water extra.
2
Het onderzoek zelf
Welkom op de dagzaal gastro-enterologie (route 131)
Meld je een half uur voor het onderzoek aan. Neem gerust lectuur mee voor tijdens het wachten. Op de afdeling brengt een verpleegkundige de dag van de opname een infuuskatheter in in de arm. Indien de stoelgang nog te veel resten bevat, kan het zijn dat je in het ziekenhuis nog één of meerdere lavementen toegediend krijgt via de aars.
De verdoving
Het onderzoek vindt plaats onder een lichte verdoving of narcose (onder begeleiding van een anesthesist).
In geval van lichte verdoving (een roesje) krijg je sedatie en een pijnstiller door de maag-darmarts. Dit is geen volledige narcose. Je zal dus ook niet steeds volledig slapen tijdens het onderzoek. Meestal geeft de sedatie wel wat geheugenverlies. De kans is groot dat je je na uitwerken van de verdoving niet veel meer herinnert van het onderzoek.
In geval van volledige verdoving wordt je door de anesthesist onder narcose gebracht en wordt je dus ook niets van het onderzoek gewaar.
De soort verdoving die je ondergaat, wordt op voorhand met jou afgesproken.
Het onderzoek
Het onderzoek zelf duurt 15 tot 30 minuten.Je ligt op de linkerzijde, en een dun en plooibaar buisje met een camera wordt via de aars in de darm gebracht. Het kan zijn dat tijdens het onderzoek op je buik geduwd moet worden. Het buisje wordt opgeschoven tot in de dunne darm en tijdens het terugtrekken wordt de darm grondig bekeken. Tijdens het onderzoek kan de arts enkele kleine stukjes van het slijmvlies nemen voor aanvullend microscopisch onderzoek (biopsie). Wanneer er poliepen zijn, worden deze zo mogelijk onmiddellijk weggenomen. Vernauwingen kunnen worden opengerokken door middel van een ballonnetje. De eerste uren na de procedure kan je last hebben van lichte buikpijn, krampen, een opgeblazen gevoel en winderigheid.
3
Na het onderzoek
Na het onderzoek krijg je de tijd om te ontwaken, en kan je iets eten en drinken. Je mag onmiddellijk na het onderzoek water drinken.
De arts legt je uit hoe het onderzoek verlopen is en deelt de resultaten mee.
4
Naar huis
Na 1 tot 1,5 uur kan je het ziekenhuis verlaten. Indien het onderzoek onder narcose plaatsvond, dien je minimum 2 uur te wachten vooraleer het ziekenhuis te verlaten.
Voorzie een begeleider om je te helpen naar je afspraak en weer naar huis. Zonder begeleider kan je niet onder verdoving gebracht worden.
De eerste 12 uur na het onderzoek mag je geen risicovolle activiteiten uitvoeren of belangrijke beslissingen nemen.
Je mag de eerstvolgende 12 uur geen auto of fiets besturen. Je kan dus niet alleen naar huis gaan, maar dient een chauffeur te voorzien.
Eens thuis mag je normaal eten en drinken. Drink geen alcohol de dag van het onderzoek.
De dag na het onderzoek kan je je normale activiteiten hervatten.