ExtraCorporele MembraanOxygenatie (ECMO)

ECMO zorgt voor een tijdelijke ondersteuning van het hart en/of de longen wanneer deze hun functie niet voldoende kunnen uitvoeren.

Synoniemen

ECMO,

ExtraCorporele MembraanOxygenatie,

ECLS

Wat is ECMO?

ECMO staat voluit voor Extra Corporele Membraan Oxygenatie.
Soms wordt de term ECLS (extra corporeal life support) ook gebruikt.

Het is een toestel dat tijdelijk de functie van hart en/of longen overneemt omdat deze organen falen. Hierbij maken we een onderscheid tussen ECMO voor respiratoir falen (falen van de longen), cardiaal falen (falen van het hart) of beide.

ECMO is een soort hart-longmachine die wordt ingezet wanneer eerdere therapieën falen. Het toestel zorgt ervoor dat de patiënt (en zijn/haar organen) extra tijd krijgt om te herstellen. ECMO is dus geen behandeling van het bestaande probleem, maar biedt de betrokken organen de kans en tijd om te kunnen recupereren.

Hoe werkt ECMO?

Canules worden ingebracht in grote bloedvaten, via deze canules wordt het bloed uit het lichaam gehaald en via een pomp (kunsthart) door een kunstlong geleid. In de kunstlong wordt zuurstof aan het bloed toegevoegd en koolstofdioxide verwijderd. Hier wordt ook de lichaamstemperatuur van de patiënt geregeld. Nadien wordt het zuurstofrijke bloed terug naar de patiënt geleid. De locatie van de canules hangt af van de specifieke aandoening.

ECMO types

Er zijn verschillende types ECMO mogelijk.
De meest voorkomende zijn:

VA ecmo — VenoArteriële ECMO
**– bij hartfalen met of zonder longfalen**
Het bloed wordt onttrokken in een groot veneus bloedvat (ader) en wordt teruggegeven in een groot arterieel bloedvat (slagader).

VV ecmo — VenoVeneuze ECMO
**– bij longfalen ondanks maximale beademing**
Het bloed wordt onttrokken in een groot veneus bloedvat (ader) en wordt ook teruggegeven in een groot veneus bloedvat (ader). Hierbij is het eigen hart verantwoordelijk voor het rondpompen van het bloed.

Verloop op intensieve zorg

Het ECMO-toestel wordt meestal onder volledige narcose geplaatst. Afhankelijk van de kritieke toestand van de patiënt wordt deze soms in een kunstmatig coma gehouden tijdens de ondersteuning. Zodra de patiënt voldoende gestabiliseerd is, kan een poging worden ondernomen om de ondersteuning af te bouwen. Tijdens het verblijf op de afdeling intensieve zorg wordt alles in het werk gesteld om verdere verzwakking van het lichaam te voorkomen, al is dit bij ernstig zieke patiënten vaak niet volledig te vermijden.

Complicaties

ECMO is een zeer ingrijpende ondersteuning die ook mogelijks complicaties heeft.

Bloedklonters
Door aanwezigheid van lichaamsvreemd materiaal en de algemeen zieke toestand kan er klontervorming optreden. Om dit te voorkomen wordt bloedverdunnende medicatie toegediend. De stolling wordt nauwlettend opgevolgd en gecorrigeerd
waar nodig. Toch blijft er een risico op bloedklonters, zowel bij de patiënt als in de ECMO. Klonters in de patiënt kunnen bijvoorbeeld een long en/of herseninfarct veroorzaken. Klonters in het ECMO-toestel kunnen leiden tot een verminderde werking. Het kan hierdoor nodig zijn om de ECMO te wisselen.
Bloeding
De meest voorkomende complicatie is bloeding, die overal in het lichaam kan optreden. De oorzaak hiervan is vaak het gebruik van bloedverdunnende medicatie en na een chirurgische ingreep. De ernst van de bloeding is afhankelijk van de locatie en de hoeveelheid bloedverlies. Een hersenbloeding is hierbij de meest zorgwekkende complicatie.
Neurologische complicaties
Door aanwezigheid van een canule in een groot bloedvat kan de druk in de onderliggende weefsels toenemen. Hierdoor kan er zenuwschade ontstaan.
Infectie
De kritieke toestand van de patiënt zorgt voor een verminderde weestand. In combinatie met de aanwezigheid van canules vergroot dit het risico op infecties.
Lidmaatischemie
Door de aanwezigheid van canules in de grote bloedvaten kan de bloeddoorstroming belemmerd worden. Ondanks goede monitoring is het risico op lidmaatischemie (verminderde of geblokkeerde bloedtoevoer naar een ledemaat) steeds
aanwezig.
Decubitus
We besteden veel aandacht aan het voorkomen van doorligwonden. Een goede wisselhouding is echter niet vanzelfsprekend. Ook kan het gebruik van de noodzakelijke medicatie een verminderde doorbloeding in de weefsels geven
Technische problemen ECMO-toestel
Technische problemen komen zelden voor. Ons intensieve zorg team is erop getraind om hierbij snel en adequaat te handelen.

Wat na ECMO?

Tijdens de behandeling op intensieve zorg is het moeilijk om het verdere verloop te voorspellen.
Wanneer hart- en longfunctie voldoende herstellen kan besloten worden om de ECMO-ondersteuning af te bouwen en indien mogelijk te stoppen. De behandeling en revalidatie nadien hangt af van de aard en de ernst van de aandoening.
Als er geen of onvoldoende herstel optreedt of bij ernstige complicaties kan er overwogen worden om de ECMO-therapie te stoppen.

Wij zorgen voor jullie

Wij werken in een multidisciplinair team, waarbij verschillende specialisaties betrokken zijn bij de zorg van uw familielid. Al jarenlang hebben wij ervaring met ECMO-ondersteuning. Ons ECMO-team biedt zorg van hoge kwaliteit en heeft de Center of Excellence Gold Award van ELSO ontvangen. ELSO (Extracorporeal Life Support Organization) is een wereldwijde organisatie voor (geregstreerde) ECMO-centra, zoals de onze.

Lees meer

De eerste contactpersoon is de verpleegkundige die uw familielid verzorgt. Indien er veranderingen zijn in de medische toestand van de patiënt zal de arts dit met jou bespreken.
Ons ECMO team bestaat uit:

Intensivist (arts gespecialiseerd in kritiek zieke patiënten)
Arts assistent (afgestudeerde artsen die zich verder specialiseren)
Verpleegkundige (getraind in verzorging van ECMO patiënten)
Perfusionist ( gespecialiseerd in hart – long machines / ECMO)
Hartchirurg
Cardioloog
Longarts
Andere arts specialisten (optimaliseren medisch beleid)
Kinesitherapeut
Dienst patiëntenbegeleiding
Diëtist

Klinische studies

Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinische studies. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Indien er op de dienst waar je bent opgenomen een specifiek onderzoek loopt, zal je eventueel gevraagd worden om hieraan deel te nemen. Je hebt de volledige vrijheid om te beslissen of je hier al dan niet op in wenst te gaan. Indien je deelneemt of in de toekomst deelneemt aan klinische studies, kan je met je vragen terecht bij je behandelend arts.

Lees meer

Benieuwd naar de lopende klinisch studies in het UZA?

“Als eerste Belgische ELSO Center of Excellence behoren we nu tot een selecte, wereldwijde groep van topcentra met excellente zorg in ECMO-ondersteuning."

Dr. Jan Coveliers

Lees meer