Hydrocefalus bij volwassenen
Bij hydrocefalus is de aanvoer, circulatie of afvoer van het hersenvocht verstoord, waardoor er een vochtophoping ontstaat in de hersenkamers.
Synoniemen
Wat is hydrocefalus bij volwassenen?
Elke dag produceren onze hersenen ongeveer 500 ml hersenvocht, vooral in de plexus choroïdeus, terwijl er in de hersenkamers slechts ruimte is voor ongeveer 150 ml. Na de circulatie door de hersenkamers en langs het ruggenmerg wordt het vocht normaal gezien opnieuw opgenomen in de bloedvaten (sinus sagittalis). Bij hydrocefalus raakt de circulatie of heropname van het vocht echter meestal geblokkeerd.
Soorten
Er zijn verschillende soorten hydrocefalus:
Symptomen
De symptomen zijn anders bij volwassenen en oudere kinderen dan bij baby’s of jonge kinderen.
Bij oudere kinderen en volwassenen is de schedel niet of nauwelijks uitzetbaar. De voornaamste klacht is dan hoofdpijn, vaak in combinatie met (ochtend) misselijkheid en braken. In ernstige gevallen kunnen bewustzijns- of gezichtsverlies optreden.
Bij volwassenen komt ook lage drukhydrocefalus voor, waarbij cognitieve achteruitgang opvalt, eventueel samen met verminder bewustzijn, gangproblemen en urineverlies.Bij baby’s zijn de schedelnaden nog niet gesloten. Een snelle groei van het hoofdje is dan een belangrijk symptoom. Deze kinderen kunnen ook prikkelbaar zijn en de fontanel kan gespannen aanvoelen of bol staan. Soms zijn er uitgezette aders te zien op het hoofd. In uitgesproken gevallen ontstaat er een ‘sunset’-fenomeen, waarbij de kinderen niet meer naar boven kunnen kijken.
Erfelijkheid
De meeste gevallen van hydrocefalus zijn niet erfelijk.
Levensverwachting
De levensverwachting hangt meestal af van de onderliggende aandoening.
Diagnosestelling
De diagnose gebeurt via een CT-scan of een MRI van de hersenen. Bij baby’s kan eventueel een echografie door de fontanel worden gedaan.
Behandeling
Bij een obstructieve hydrocefalus probeert de arts meestal eerst met een endoscoop een extra opening te maken in de bodem van de derde hersenkamer (derde ventriculostomie). Zo kan het vocht via een andere weg worden afgevoerd.
Bij een communicerende hydrocefalus plaatst de arts een drainagesysteem (shunt). Dit is meestal een ventriculoperitoneale shunt (VP-shunt), waarbij het vocht naar de buik afgevoerd wordt. Als dat niet mogelijk is, wordt een ventriculo-atriale shunt (VA-shunt) geplaatst, waarbij het vocht naar het hart wordt afgevoerd. In de meeste gevallen kiezen artsen voor een regelbare shunt, waarvan de instellingen met een speciale magneet van buitenaf kunnen worden aangepast, om meer of minder vocht af te voeren.
Wat zijn de mogelijke complicaties van een shunt?
De belangrijkste en meest voorkomende complicatie is een shuntinfectie. Dit kan enkele weken na de operatie optreden, maar ook jaren later. In dat geval moet de shunt worden verwijderd.
Klinische studies
Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinisch onderzoek via de dienst waar ze behandeld worden. Zij worden door hun arts gevraagd om hieraan eventueel deel te nemen. Soms zijn er echter ook studies waarvoor gezonde vrijwilligers gezocht worden.
