Abdominaal aorta aneurysma (AAA)

Een abdominaal aorta aneurysma (AAA) is een uitstulping ter hoofte van de buikslagader.

Wat is een abdominaal aorta-aneurysma (AAA)?

Een aneurysma is een plaatselijke verbreding of uitstulping van een bloedvat. De uitstulping ontstaat door een verzwakking in de wand van het bloedvat. Als het aneurysma groter wordt, wordt de aortawand steeds zwakker en kan ze zelfs onder normale bloeddruk scheuren met een inwendige bloeding als gevolg.

Aneurysma’s komen meestal voor in de grote lichaamsslagader of aorta, maar kunnen ook overal elders in het lichaam ontstaan. Een abdominaal aorta-aneurysma (AAA) of buikaneurysma komt het vaakst voor. Hierbij bevindt de uitstulping zich in de abdominale aorta (aorta abdominalis), ter hoogte van de buikslagader.

Symptomen

Een abdominaal aorta aneurysma geeft zo goed als nooit klachten, tenzij het scheurt.

Oorzaken en risicofactoren

Een aneurysma ontstaat door een verzwakking in de wand van het bloedvat. Hoe die zwakke plek precies onstaat, is nog niet helemaal bekend. Wel zijn er bepaalde risicofactoren die de kans op een aneurysma vergroten.

Risicofactoren

Geslacht en ouderdom: De kans op een aneurysma neemt toe met het ouder worden. We zien de aandoening het vaakst bij mannen van 65 jaar of ouder. Mannen hebben zes keer meer kans op een AAA dan vrouwen.
Roken
Een te hoge bloeddruk
Erfelijkheid: het risico op een aneurysma is groter als de aandoening voorkomt in jouw familie (bij ouders, broers, zussen...)

Diagnosestelling / screening

Een aneurysma komt vaak toevallig aan het licht, bijvoorbeeld tijdens een klinisch onderzoek of een radiologisch onderzoek (echografie, CT-scan, MRI...) voor een andere aandoening.

Preventieve screening

We nodigen alle mannelijke 65-plussers met een risicoprofiel (roken, te hoge bloeddruk) uit om zich preventief te laten screenen in het jaar dat ze 65 worden. Erfelijk belaste patiënten laten zich best al screenen vanaf 50 jaar. Bespreek dit met jouw (huis)arts of specialist.

De screening gebeurt met een eenvoudige kleurenechografie (Duplexonderzoek), vergelijkbaar met de echografie bij een zwangere vrouw. Het onderzoek is snel en duurt meestal minder dan 10 minuten.

We controleren eerst een aantal persoonlijke zaken, leggen de echografie uit en geven je de kans om vragen te stellen.
Daarna vragen we jou om op een tafel te gaan liggen en de buik te ontbloten. Je hoeft jou hiervoor niet uit te kleden.
We brengen gel aan op de buik en zullen met de echoprobe (flexibel buisje) over de huid bewegen om de aorta te bekijken.
We zullen ook foto’s van de aorta maken en de aorta opmeten.
Het resultaat wordt je onmiddellijk medegedeeld en jouw huisarts of verwijzer krijgt een kopie van het onderzoek.

De screening is alleen bedoeld om de aorta na te kijken en niet om andere problemen op te sporen.

Ongeveer 41 mannen op 1000 die gescreend worden, zullen uiteindelijk een behandeling ondergaan voor een aorta aneurysma.

Hoe betrouwbaar is de kleurenechografie?

Het onderzoek is betrouwbaar. Geen enkele screeningstest is 100% effectief, maar het is zeer zeldzaam dat een man die een normale screening had, alsnog een aneurysma zou ontwikkelen.

Soms kan het zijn dat de aorta niet goed zichtbaar is op het moment van screening. In dat geval kom je op een andere keer terug voor hetzelfde onderzoek. Dit onderzoek wordt jou geen tweede maal aangerekend.

Waarom is screening belangrijk?

De meeste mensen merken niets van een abdominaal aorta aneurysma. Als het aneurysma niet wordt opgemerkt en groter wordt, verzwakt de aortawand en kan ze zelfs onder normale bloeddruk scheuren. Daardoor ontstaat een inwendige bloeding. 85% van de patiënten waarbij de aorta scheurt, overleeft dit niet en sterft buiten het ziekenhuis.Een aorta die slechts licht verwijd is, is niet gevaarlijk. Daarom is het belangrijk om te weten of de aorta een verwijding heeft, zodat we dit kunnen volgen en op tijd kunnen ingrijpen. Bij ongeveer 1 op de 92 mannen die gescreend worden, stellen we een abdominaal aorta aneurysma voor.

Behandeling

Een aorta die slechts licht verwijd is, is niet gevaarlijk. Vaak volstaat opvolging en een aangepaste levensstijl, eventueel aangevuld met medicatie (bv. voor de te hoge bloeddruk). Naargelang het type aneurysma is er vanaf een bepaalde grootte risico op scheuren. In dat geval dringt een (chirurgische) behandeling zich op:

Endovasculaire behandeling: Endoprothese (EVAR)
Open chirurgie: Buis- of broekprothese

In het UZA beschikken we over toestellen waarmee we de grootte van een aneurysma zeer precies kunnen meten. De dienst radiologie gebruikt speciale oppuntgestelde technische protocollen die toelaten uiterst correcte metingen en berekeningen uit te voeren. Ook kan de radioloog 2D en 3D reconstructies van de beelden aanleveren. Dankzij regelmatige opvolgonderzoeken kunnen we het aneurysma goed in het oog houden en tijdig ingrijpen wanneer het aneurysma de gevarenzone benadert. Hierbij wordt rekening gehouden met je leeftijd, lichaamsbouw, gezondheid van je hart, je algemene gezondheid, genetische factoren, grootte en plaats van het aneurysma, groeisnelheid van het aneurysma, enz.

Normale aorta: de normale diameter van de aorta is kleiner dan 3 cm.
Klein aneurysma: de diameter van de aorta ligt tussen 3cm en 4.4cm. We nodigen je na 1 jaar uit voor een controle-echografie.
Middelgroot aneurysma: de diameter van de aorta ligt tussen 4.5 en 5.4cm. We nodigen je na 3 maanden uit voor een controle-echografie.
Groot aneurysma: de diameter van de aorta is 5.5cm of meer. Dit komt voor bij 1 op de 1000 gescreende mannen. In dit geval zal je arts open chirurgie (buis- of broekprothese) of een endovasculaire behandeling (endoprothese) voorstellen. Beide behandelingsmethoden kennen zowel voordelen als risico’s. De behandelend chirurg overlegt binnen het aorta-team en met jou welke behandelingsmethode de voorkeur geniet.

Klinische studies

Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinisch onderzoek via de dienst waar ze behandeld worden. Zij worden door hun arts gevraagd om hieraan eventueel deel te nemen. Soms zijn er echter ook studies waarvoor gezonde vrijwilligers gezocht worden.

Bekijk of er lopende klinische studies zijn

Onze zorgverleners staan voor je klaar

Bij de behandeling van aandoeningen is een multidisciplinair team van zorgverleners essentieel voor het bieden van de best mogelijke zorg. Hieronder vind je een overzicht van de zorgverleners die deel uitmaken van ons team en hun specifieke rol in de behandeling en ondersteuning van onze patiënten.