Cataract bij kinderen
Cataract of staar is een vertroebeling van de ooglens die het waargenomen beeld waziger kan maken.
Variant Volwassenen/Kinderen
Wat is cataract bij kinderen?
Cataract of staar is een vertroebeling van de ooglens die het waargenomen beeld waziger kan maken. Deze aandoening kan in één oog (unilateraal) of in beiden ogen (bilateraal) aanwezig zijn, waarbij de lens volledig of gedeeltelijk troebel is. De graad en de locatie van vertroebeling bepaalt hoe groot de impact is op het zicht en of een ingreep aangewezen is.
Wanneer cataract bij kinderen of baby's voorkomt, spreken we van pediatrisch of juveniel cataract.
Cataract bij kinderen en baby’s is veel zeldzamer dan bij volwassen. Het komt voor bij 3 tot 6 per 10 000 geboortes.
Oorzaken en risicofactoren
De ontwikkeling van cataract bij kinderen en baby’s kan verschillende oorzaken hebben.
Vaak is cataract het gevolg van een foutje bij de aanmaak van het oog. Dat kan een toevallige gebeurtenis zijn of een gevolg van een fout in de genetische code die nodig is om de lens aan te maken. Dat betekent dus dat bepaalde soorten cataract bij kinderen genetisch bepaald zijn en erfelijk kunnen zijn.
Bepaalde aangeboren syndromen, sommige stofwisselingsstoornissen en een infectie tijdens de zwangerschap kunnen eveneens cataract bij kinderen veroorzaken.
Symptomen
- Wittige of grijze pupil (doffe reflex)
- Scheelzien
- Lichtschuwheid
- Geen of slecht oogcontact
- Slecht zien
- Onstabiele oogbewegingen of snel bewegende ogen (nystagmus)
- Afwijkende pupillen op foto (bij een flits)
Soms zijn er geen symptomen en wordt cataract bij toeval of op een screeningsonderzoek ontdekt.
Diagnosestelling
Pediatrisch cataract wordt vaak opgemerkt bij de geboorte omdat de baby een wit vlekje in de pupil vertoont. Soms valt cataract ook op bij het nemen van een foto, waarop er geen rode maar een witte of grijze reflex is. Het testen van deze ‘red reflex’ is een goede screeningsmethode om oogproblemen zoals cataract op te sporen bij baby’s.
Indien cataract aan beide ogen aanwezig is, kan het kind moeilijk fixeren en kunnen de ogen dwaalbewegingen maken. Scheelzien kan ook een eerste symptoom zijn. Ook het oogonderzoek bij Kind & Gezin kan aanleiding geven tot een diagnose van pediatrisch cataract.
Een vroegere diagnostiek geeft de beste kansen op de beste visuele uitkomst.
Behandeling
Het gevolg van een significant cataract bij een kind is dat het normale zicht zich niet kan ontwikkelen. Daarom is een cataractbehandeling bij kinderen vaak relatief dringend, om de ogen zo snel mogelijk terug verder te laten ontwikkelen. Hoe jonger het kind, hoe dringender de behandeling om blijvend gezichtsverlies te voorkomen.
Afhankelijk van de ernst en de uitgebreidheid van het cataract kan het behandeltraject verschillen.
Bij zeer beperkt cataract is er vaak geen operatieve behandeling nodig en volgen we enkel de evolutie op. Als het cataract maar aan één oog voorkomt en beperkt is, plakken we vaak wel het oogje dat geen cataract heeft enkele uren per dag af om de ontwikkeling van het zicht aan het aangedane oogje te stimuleren.
Als het cataract te veel invloed heeft op het zicht, is een cataractoperatie aangewezen. Hierbij wordt de troebele lens verwijderd en in de meeste gevallen een nieuwe kunstlens ingeplant. Nadien volgt de visuele revalidatie. Deze visuele revalidatie is minstens van even groot belang als de operatie zelf om een verbetering in zicht te kunnen bekomen. Na de operatie zijn er nog een bril of contactlenzen nodig. In alle unilaterale gevallen, en vaak ook bij de bilaterale gevallen, is het nodig om het beste oog dagelijks gedurende enkele uren af te plakken.
Kinderen met pediatrisch cataract worden na de operatie van nabij opgevolgd, vooral voor:
- Opvolgen van ontwikkeling van het zicht
- Opvolgen van de oogstand (scheelkijken) waarvoor een chirurgische correctie aangewezen kan zijn.
- Opvolgen van de oogdruk waarvoor ook mogelijk medicatie of chirurgie nodig is.
- Opvolgen van de groei van het oog
Klinische studies
Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinisch onderzoek via de dienst waar ze behandeld worden. Zij worden door hun arts gevraagd om hieraan eventueel deel te nemen. Soms zijn er echter ook studies waarvoor gezonde vrijwilligers gezocht worden.
