Voorkamerfibrillatie

Voorkamerfibrillatie (VKF) is de meest voorkomende hartritmestoornis bij volwassenen die 2 tot 4% van de wereldbevolking treft.

Wat is voorkamerfibrillatie?

Voorkamerfibrillatie (VKF) is de meest voorkomende hartritmestoornis bij volwassenen die 2 tot 4% van de wereldbevolking treft. Ongeveer 70% van VKF-patiënten is 65-plusser. Vanaf de leeftijd van 55 jaar kan VKF bij één op drie personen optreden.

Het hart is de motor van het lichaam en bevindt zich ongeveer in het midden van de borstkas. Het is een pomp die ervoor zorgt dat via de bloedsomloop het hele lichaam van zuurstof en voedingsstoffen wordt voorzien. Het hart bestaat uit 4 delen:

2 voorkamers: de linker en rechter voorkamer
2 kamers: de linker en rechter kamer

De pompfunctie van het hart wordt gecoördineerd door een elektrisch geleidingssysteem. Iedere hartslag start door een elektrisch signaal dat ontstaat in de sinusknoop. Van hieruit verspreidt deze elektrische prikkel zich door de voorkamers waardoor ze samentrekken. Onderaan de voorkamers ligt de AV-knoop (atrioventriculaire knoop). Deze AV-knoop geleidt de prikkel verder naar de beide kamers. Via snelle elektrische geleidingsbanen trekken de kamers gelijktijdig en op het juiste moment samen.
Een normaal hartritme zit tussen de 50 à 100 slagen per minuut.

Bij VKF wordt de elektrische geleiding verstoord. De normale prikkel vanuit de sinusknoop heeft plaats gemaakt voor een chaotische elektrische activiteit waardoor de voorkamers gaan trillen of fibrilleren. Deze onregelmatige prikkels worden doorgeleid naar de kamers waardoor deze ook onregelmatig en vaak te snel samentrekken.

Behandeling

Patiënten met VKF lopen meer risico op het krijgen van cardiovasculaire en neurologische aandoeningen zoals hartfalen en beroerte. De juiste behandeling kan in de meeste gevallen het aantal aanvallen van VKF duidelijk verminderen, verkorten en vooral draaglijk maken. Ondanks de beste behandeling is herval altijd mogelijk, maar kunnen de symptomen vaak toch beter gecontroleerd worden.

De behandeling van VKF bestaat uit 4 aspecten.

Ontstollingstherapie
Voorkamerfibrillatie kan leiden tot bloedklontervorming in de voorkamers, met als mogelijk gevolg een beroerte of CVA. Om dit risico te verminderen is het belangrijk dat het bloed preventief verdund wordt. De noodzakelijkheid en de soort bloedverdunner waarvoor je in aanmerking komt hangt af van verschillende factoren en wordt met jouw arts besproken.

In het verleden was er slechts één behandelingskeuze: vitamine K-antagonisten (of VKA zoals Marcoumar®, Marevan®, Sintrom®). Het effect van deze medicatie is soms moeilijk voorspelbaar waardoor regelmatige bloedcontroles noodzakelijk zijn. Tegenwoordig beschikken we ook over nieuwere medicatie. Deze medicijnen worden niet-vitamine K-antagonisten (of NOACs) genoemd, zoals Pradaxa®, Eliquis®, Xarelto® en Lixiana®. Het voordeel van deze bloedverdunners is dat met de juiste inname het bloed nooit te dik of te dun kan zijn. Daardoor zijn regelmatige bloedafnames minder frequent nodig.
Daarnaast voorkomen ze beter beroertes dan de klassieke vitamine K-antagonisten. Een ontstollingsbehandeling kan de kans op bloedingen vergroten. Jouw arts heeft dit nadeel afgewogen ten opzichte van de voordelen en schrijft je geen ontstollingstherapie voor als het niet wenselijk zou zijn. Niet alle patiënten die een medische indicatie hebben voor een NOAC komen momenteel in aanmerking voor een terugbetaling in België. Jouw arts bespreekt dit met jou en zal in dat geval bloedverdunning met een vitamine K-antagonist voor jou regelen.
Frequentiecontrole
Bij frequentiecontrole richten we ons op het vertragen van een te snel hartritme waardoor de pompfunctie van het hart efficiënter wordt en de symptomen van de patiënt verminderen of verdwijnen. Dit gebeurt aan de hand van geneesmiddelen zoals bètablokkers, calciumkanaalblokkers of digitalis. Deze medicatie kan zonder problemen langdurig genomen worden en geeft geen aanleiding tot bijzondere complicaties. De dosis en combinatie is bij elke patiënt anders.
Ritmecontrole
Het doel van ritmecontrole is het hartritme herstellen en vervolgens ook het normale regelmatige hartritme behouden.
Het herstellen van dit hartritme wordt cardioversie genoemd. Dit kan door het toedienen van een geneesmiddel of door middel van een elektrische stroomstoot. De patiënt wordt dan kortdurend in slaap gebracht. Opdat het normale hartritme ook behouden blijft, krijgen patiënten vaak ‘antiaritmica’ voorgeschreven. Dat is medicatie die de ritmestoornis tracht te voorkomen. In sommige gevallen is het mogelijk om de hartcellen in de hartwand die verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van de rimtestoornissen weg te branden of te vriezen. Die behandeling noemt men ablatie. Niet elke patiënt komt in aanmerking voor een ablatie. Deze behandeling wordt altijd met de cardioloog besproken.
Het opsporen en behandelen van verschillende risicofactoren
verhoogde bloeddruk
overgewicht
bepaalde hartaandoeningen zoals hartkleplijden, coronair lijden, hartfalen, ...
schildklieraandoeningen
slaapapneu
chronische ziektes zoals diabetes
teveel alcohol
roken
duursporten (meer dan 3 uur intensief per week)
teveel stress
Jouw arts bekijkt samen met jou hoe deze risicofactoren opgespoord en behandeld kunnen worden. De behandeling kan bijdragen tot minder aanvallen van voorkamerfibrillatie, maar kan ook belangrijk zijn om andere gevolgen van deze aandoening te voorkomen.

'Door langer dan 5 uur per week aan meer dan 80 procent van je maximale hartslag te sporten, verhoog je blijkbaar het risico op hartklachten.'

Peter

Lees meer

Klinische studies

Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinisch onderzoek via de dienst waar ze behandeld worden. Zij worden door hun arts gevraagd om hieraan eventueel deel te nemen. Soms zijn er echter ook studies waarvoor gezonde vrijwilligers gezocht worden.

Bekijk of er lopende klinische studies zijn

VKF-begeleidingsteam

Het VKF-begeleidingsteam onder leiding van prof. dr. Heidbuchel is een multidisciplinair team van professionals met een bijzondere interesse en expertise in voorkamerfibrillatie. We streven naar kwaliteitsvolle zorg waar de patiënt centraal staat.

Wat kunnen we voor jou betekenen?
Omdat de ritmestoornis vrij complex is en veel vragen kan oproepen, biedt het VKF-begeleidingsteam de nodige ondersteuning en opvolging aan jou als patiënt, je familie en je naasten. De cardiologen en de VKF-verpleegkundigen werken intensief samen om voor jou een individueel behandelplan op te stellen. Vanaf het vaststellen van de ritmestoornis word je nauw opgevolgd: we bieden je educatie en coaching op maat. Als je op consultatie komt bij de arts, koppelen we hieraan ook een afspraak bij het VKF begeleidingsteam. Dit is een extra moment om je vragen te kunnen stellen.
Daarnaast proberen we steeds de laatste nieuwe richtlijnen en technieken toe te passen, zodat we een nog betere gepersonaliseerde zorg kunnen bieden.
Het VKF-begeleidingsteam staat tijdens de kantooruren telkens klaar om je vanop afstand bij te staan of vragen te beantwoorden. Zo werken we samen met jou naar een zo goed mogelijke levenskwaliteit.
Waarvoor kan je bij ons terecht?
consultatie op maat (dit vervangt je consultatie bij de arts niet, maar is een extra contactmoment)
nauwkeurige en regelmatige opvolging
uitleg over de ritmestoornis zelf en de behandeling ervan (waaronder ook cardioversie en ablatietechnieken).
opvolgen van je gegevens op afstand via bepaalde applicaties (geen vereiste)