Delicate keuzes voor later

We moedigen je aan om tijdig na te denken over je wensen rond je levenseinde. Er bestaan in België 5 verschillende wilsverklaringen die je voorafgaand kan opstellen. Op deze manier kunnen artsen en zorgverleners later met jouw wil rekening houden, wanneer je je niet langer zelf kan uitdrukken.

U kunt via onze dienst patiëntenbegeleiding of via www.leif.be het document ‘Wilsverklaringen inzake mijn gezondheidszorg en levenseinde’ opvragen, dat de verschillende verklaringen bundelt.

Het is belangrijk dat je je naasten op de hoogte brengt van je wensen. Ook je huisarts kan je bijstaan. Hij kent je en kan je helpen bij de mogelijkheden, de medische terminologie en de wettelijke bepalingen.

Je kan het ingevulde document zelf bewaren en een kopie bezorgen aan je  vertegenwoordiger, de huisarts of je behandelende arts. Deze kopieën moeten je originele handtekening bevatten.

De wilsverklaringen die geregistreerd kunnen worden bij de gemeente zijn:

• Voorafgaande wilsverklaring euthanasie bij onomkeerbaar coma
• De verklaring inzake de wijze van teraardebestelling
• Verklaring orgaandonatie 
    

De negatieve wilsverklaring en het testament betreffende lichaamsschenking aan de wetenschap kunnen niet geregistreerd worden. Het is dus belangrijk dat de juiste personen op de hoogte zijn.

Als je via een wilsverklaring hebt aangegeven dat je bepaalde behandelingen niet meer wenst, zijn artsen en andere zorgverleners verplicht dat te respecteren. De verklaring is onbeperkt geldig in de tijd. Je kan ze altijd intrekken of aanpassen. Zolang je zelf je wil kan uiten, gaat je woord altijd boven de wilsverklaring.

Bij een ziekenhuisopname of ernstige ziekte kan het belangrijk zijn dat je een vertrouwenspersoon of vertegenwoordiger aanduidt. Een vertrouwenspersoon staat je bij en komt mee op voor je rechten als patiënt. Een vertegenwoordiger oefent je rechten uit als je daar zelf niet (meer) toe in staat bent.

België heeft sinds september 2002 een wet op euthanasie. Dankzij deze euthanasiewet kunnen patiënten in bepaalde omstandigheden aan hun behandelend arts vragen om hun leven te beëindigen. Sinds februari 2014 kunnen ook minderjarigen in bepaalde omstandigheden euthanasie aanvragen.

Als je dat wilt, kan je je lichaam, na je overlijden, ter beschikking stellen van de wetenschap. Je lichaam wordt dan gebruikt voor medisch-wetenschappelijk onderwijs en onderzoek.

De lichaamsschenking aan de wetenschap is noodzakelijk voor de vorming van onze toekomstige artsen en voor onderzoek naar nieuwe technieken.

Procedure:

1. Neem contact op met een universitaire instelling naar keuze. 
2. Deze informeert je over de te ondernemen stappen en voorziet je van een document (testament) als voorbeeld, om te kunnen overgaan tot schenking van het lichaam aan de wetenschap.
3. Dit document dient handgeschreven, gedateerd en ondertekend  te worden door de schenker. Het houdt ook de modaliteiten in over wat er achteraf met het lichaam dient te gebeuren: indien je wensen hebt inzake religieuze dienst of crematie, moeten deze eveneens op het testament kenbaar gemaakt worden (rekening houdend met de regelgeving).

De wensen van de betrokken zullen altijd eerbiedigd worden. 

Als patiënt kan je om allerlei redenen een onderzoek, behandeling of andere medische tussenkomst weigeren. Dat kan bijvoorbeeld uit geloofsovertuiging of om persoonlijke redenen. De arts respecteert je keuze en probeert alternatieven voor te stellen. Met een negatieve wilsverklaring kan je ook op voorhand laten vastleggen welke onderzoeken of behandelingen je niet meer wenst wanneer je op dat moment zelf de beslissing meer zou kunnen nemen als gevolg van wilsonbekwaamheid.

Wettelijk is elke Belg orgaan- en weefseldonor bij zijn overlijden, tenzij je je daar uitdrukkelijk tegen verzet hebt. Toch blijven de wachtlijsten lang en sterven er elk jaar gemiddeld honderd patiënten terwijl ze op de wachtlijst staan. Daarom vragen we je om even stil te staan bij orgaandonatie en je vooraf uitdrukkelijk als orgaan- en weefseldonor te laten registreren. 

Je kan zelf bepalen wat er met je lichaam gebeurt na je overlijden. Die keuze kan je laten vastleggen in de Wilsbeschikking teraardebestelling. Die verklaring wordt geregistreerd in het bevolkingsregister.

Zowel nabestaanden als de begrafenisondernemer zijn verplicht met deze wensen rekening te houden.

Op het attest van wijze van ter aardebestelling en/of rituelen (een uittreksel uit het bevolkingsregister) staat vermeld:

• of u kiest voor een begrafenis of een crematie
• volgens welke levensbeschouwing de eventuele uitvaartplechtigheid moet worden gehouden
• in welke gemeente je laatste rustplaats zal zijn (in België of in het buitenland)
• of je een uitvaartcontract hebt

Bij elk overlijden gaat de gemeente na of de overledene een laatste wilsbeschikking heeft laten registreren.

Soms is een autopsie of postmortaal onderzoek nuttig of nodig. Als de doodsoorzaak onbekend is bijvoorbeeld, of als er vermoedens zijn dat het om een onnatuurlijke dood gaat. Er wordt dan een uitgebreid inwendig en uitwendig onderzoek gedaan. De autopsie gebeurt met de grootste eerbied voor de overledene. De commissie voor medische ethiek van het UZA ziet daarop toe.

Elke patiënt of nabestaande heeft het recht zich tegen een postmortaal onderzoek te verzetten. Je kan je daarvoor wenden tot elke arts of verpleegkundige in het UZA. Het ziekenhuis respecteert standpunten die zijn ingegeven door morele of godsdienstige overtuigingen.