Tongzenuwstimulatie
Tongzenuwstimulatie is een therapie voor patiënten met matig tot ernstig obstructief slaapapneu (OSA) bij wie andere behandelingsmogelijkheden (zoals Continue Positieve Luchtwegdruk (CPAP) en Mandibulair Repositieapparaat (MRA)) niet mogelijk zijn of niet voldoende werken.
Binnenkort naar het UZA?
Heb je binnenkort een afspraak bij het UZA of kom je iemand bezoeken? Beantwoord enkele vragen en krijg handige tips voor je UZA-bezoek, van thuisvoorbereiding tot navigatie in het ziekenhuis.
Maak een afspraak
Neus-, keel- en oorziekten
Wat is tongzenuwstimulatie?
Tongzenuwstimulatie is een therapie voor geselecteerde patiënten met matig tot ernstig obstructief slaapapneu bij wie andere behandelingsmogelijkheden (zoals Continue Positieve Luchtwegdruk (CPAP) en Mandibulair Repositieapparaat) niet mogelijk zijn of niet werken.
De tongzenuw is verantwoordelijk voor het bewegen van de tong. Bij tongzenuwstimulatie voor de behandeling van OSA wordt de tongzenuw bij elke ademhaling gestimuleerd via een elektrode, zodat de tong naar voren beweegt. Dit voorkomt dat de tong naar achteren valt en de luchtweg blokkeert tijdens de slaap.
Momenteel is de tongzenuwstimulator van Inspire Medical Systems het enige systeem dat in België wordt terugbetaald na goedkeuring van het dossier van de patiënt door het RIZIV. Deze tongzenuwstimulator bestaat uit drie onderdelen:
- De stimulatie-elektrode: deze wordt rond de tongzenuw geplaatst en is door middel van een stimulatiedraad onderhuids verbonden met de pacemaker
- De ademhalingssensor: deze sensor wordt in de tussenribspieren geplaatst en detecteert de ademhaling
- De pacemaker: deze heeft een dubbele functie, namelijk (1) het uitzenden van de prikkel voor stimulatie en het synchroniseren van de stimulatie van de tongzenuw met de ademhaling en (2) bevat de batterij.
Op basis van je ademhalingspatroon stimuleert het systeem de tongzenuw, die de beweging van de tong en andere belangrijke luchtwegspieren regelt met als doel de luchtwegen open te houden en een normale ademhaling tijdens de slaap mogelijk te maken.
De patiënt kan met een afstandsbediening draadloos de tongzenuwstimulator voor het slapen gaan aanzetten en bij het wakker worden weer uitzetten.
Voordelen
Onbehandeld obstructief slaapapneu (OSA) beïnvloedt de cognitieve prestaties en de levenskwaliteit van de patiënt. Het cumulatieve effect van de nachtelijke zuurstoftekorten heeft een bewezen negatieve impact op de cardiovasculaire gezondheid van de patiënt en veroorzaakt bijkomende aandoeningen. Gezien de belangrijke impact van een onbehandeld obstructief slaapapneu op de gezondheid en het functioneren van de patiënt, is het kunnen aanbieden van alternatieve, doeltreffende behandeling zoals tongzenuwstimulatie in deze groep van patiënten essentieel.
Wie komt in aanmerking?
De patiënt moet aan onderstaande criteria voldoen om in aanmerking te komen voor tongzenuwstimulatie:
- Voorafgaande behandeling met CPAP (continue positieve luchtwegdruk) en MRA (mandibulair repositieapparaat) zijn niet gelukt of niet mogelijk
- Matig tot ernstig slaapapneu (tussen 15 en 65 ademhalingsonderbrekingen per uur) vastgesteld op een recent slaaponderzoek
- Body Mass Index (BMI) ≤ 32 kg/m²
- Leeftijd ≥ 18 jaar
- Niet meer dan 25% van de ademhalingsonderbrekingen zijn gemengde of centrale apneus
- Succesvolle slaapendoscopie. Een slaapendoscopie is een kort onderzoek dat overdag in het operatiekwartier plaatsvindt. Tijdens dit onderzoek wordt de patiënt in slaap gebracht en zal de NKO arts met een endoscopie langs de neus op zoek gaan naar de plaats(en) waar de vernauwing in de keel zich voordoet.
Het zijn jouw behandelende artsen die, op basis van een slaaponderzoek en slaapendoscopie, beslissen of je al dan niet in aanmerking komt voor de behandeling met tongzenuwstimulatie. Wanneer je in aanmerking komt en voldoet aan de terugbetalingscriteria van het ziekenfonds, sturen wij jouw dossier vervolgens op naar het RIZIV.
Behandeling / Verloop
De ingreep wordt uitgevoerd onder volledige narcose door Prof. dr. Vanderveken en het team. Er worden twee incisies (sneden in de huid) gemaakt: één incisie in de hals rechts voor het plaatsen van de elektrode rond de tongzenuw en één aan de rechterzijde van de borstkas voor het plaatsen van de pacemaker en ademhalingssensor. De ingreep duurt ongeveer 2 uur.
- 1
Hoe bereid je je best voor op de behandeling?
Voorafgaand aan de operatie wordt in het ziekenhuis de algemene gezondheidstoestand vastgesteld tijdens een consultatie op de dienst Neus-Keel-Oorziekten en de dienst Anesthesie. De arts bespreekt met de patiënt het verloop van de ingreep en de praktische zaken, zoals:
- de patiënt moet nuchter zijn
- het mogelijks tijdelijk stoppen van medicatie zoals bloedverdunners
- het scheren van de operatiezones
Het uur van aanmelden wordt op de dag voor de operatie telefonisch met de patiënt gecommuniceerd. Na de ingreep mag je opnieuw eten en drinken en zal er een röntgenfoto gemaakt worden van je borst, om de exacte positie van de stimulator te bepalen. Na de ingreep verblijf je nog één nacht in het ziekenhuis. Het secretariaat van de dienst Neus-Keel-Oorziekten UZA maakt in overleg met jou en je familie de planning van de ziekenhuisopname.
- 2
Wat gebeurt er na de behandeling?
Je wordt wakker in de ontwaakzaal. Vervolgens word je naar je kamer gebracht. Na de operatie mag je weer gewoon eten en drinken. Er wordt een röntgenfoto gemaakt van je borst, om de positie van de elektrode te bepalen. Je zal 1 nacht in het ziekenhuis verblijven en de dag nadien kan je het ziekenhuis verlaten. Na deze operatie is het aangewezen om niet zelf naar huis rijden. Het is daarom handig dat je vooraf vervoer regelt . In verband met de genezing van de wondjes is het aangeraden om deze tot de eerste controle niet nat te laten worden. Het implantaat zal niet worden geactiveerd (ingeschakeld) tot je vervolgonderzoek 6 tot 8 weken na de operatie. Gedurende deze periode mag je niet intensief sporten of zware voorwerpen tillen.
- 3
Eerste controle na de operatie
Ongeveer 2 weken na de ingreep vindt er een eerste controle plaats om de wondgenezing te evalueren. Je ontvangt een patiëntenkaart met het serienummer van het implantaat en informatie over met wie je contact kan opnemen voor eventuele vragen of problemen. De afspraak voor de activatie van de tongzenuwstimulator zal worden ingepland.
- 4
Activatie van de tongzenuwstimulator
Ongeveer 6 weken na de operatie wordt de tongzenuwstimulator geactiveerd.Tijdens deze consultatie wordt de tongzenuwstimulator getest terwijl je wakker bent en worden de stimulatieparameters bepaald waarmee je zal starten.
Je ontvangt gedetailleerde instructies over het gebruik van de tongzenuwstimulator. Je ontvangt ook de afstandsbediening waarmee je de tongzenuwstimulator kan aanzetten voor het slapen en uitschakelen bij het ontwaken. Bovendien kan je met deze afstandsbediening de sterkte van de stimulatie aanpassen binnen een bepaald bereik. Ongeveer 1 maand na deze consultatie wordt er een controle gepland.
- 5
Controle van de tongzenuwstimulatie
Ongeveer 3 maanden na het activeren van de tongzenuwstimulator wordt het effect van de stimulatieparameters op jouw slaapapneu beoordeeld. Om dit te doen kan je arts besluiten om een slaaponderzoek uit te voeren in het ziekenhuis. Tijdens het slaaponderzoek in het ziekenhuis worden je stimulatieparameters tijdens je slaap gecontroleerd en verder aangepast indien nodig. Je arts kan ook besluiten om je een slaapmonitor mee te geven, zodat je slaap- en ademhalingsparameters thuis kunnen worden vastgelegd. Je arts of één van zijn medewerkers zal je laten zien hoe je de sensoren moet aanbrengen en hoe je de monitor moet inschakelen.
- 6
Controle slaaptest na 6 maanden
Ongeveer 6 maanden na je operatie krijg je een slaapmonitor mee, zodat je slaap- en ademhalingsparameters opnieuw kunnen worden geëvalueerd.
- 7
Controle slaaponderzoek na 1 jaar
Een jaar na je operatie zal je een nacht doorbrengen in het slaapcentrum voor een slaaponderzoek. Tijdens dit slaaponderzoek wordt het effect van de tongzenuwstimulator op je slaapapneu opnieuw gecontroleerd.
- 8
Jaarlijkse klinische controle
Je wordt jaarlijks uitgenodigd voor een controle van je tongzenuwstimulator. Tijdens deze controle wordt besproken hoe het gaat en wordt gekeken of een nieuw slaaponderzoek nodig is. De instellingen en batterij van de tongzenuwstimulator worden nagekeken.
