Obesitas | kinderen

Het obesitasteam checkt de factoren die de oorzaak en het gevolg van overgewicht kunnen zijn. We gaan voor een kindvriendelijke en persoonlijke behandeling.

Variant Volwassenen/Kinderen

Obesitas

Wat is obesitas bij kinderen?

Een kind met overgewicht weegt te veel in verhouding tot zijn lengte. Als het gewicht een bepaalde grens overschrijdt, spreken we van obesitas of zwaarlijvigheid. In Vlaanderen kampt 12% van de jongens en 14% van de meisjes met overgewicht. Ongeveer 5% van de meisjes en 3% van de jongens is obees.

Oorzaken

Aanleg
Als 1 van de ouders zwaarlijvig is, stijgt de kans op obesitas bij hun kinderen.
Levensstijl
Als er te veel calorieën worden ingenomen via voeding en drank en te weinig wordt bewogen, wordt het teveel aan calorieën opgeslagen als vet.
Hormonen of medicatie
Uitzonderlijk veroorzaakt een hormonaal probleem of bepaalde type van medicatie overgewicht.
Psychosociaal
Wie slecht in zijn vel zit, heeft een groter risico om overgewicht te ontwikkelen.

Gevolgen

Op lichamelijk vlak
Kinderen met overgewicht lopen het risico op een verhoogde hoeveelheid cholesterol in het bloed.
Ze kunnen de eerste tekenen van suikerziekte vertonen.
In combinatie met een verhoogde bloeddruk kan dit leiden tot een vroegtijdige beschadiging van de bloedvaten.
Sommige kinderen kunnen moeilijker sporten door gewrichtspijn en een piepende ademhaling.
Een derde van de kinderen met obesitas slaapt slecht (snurken, minder goed doorademen, ...) met vermoeidheid overdag en concentratieproblemen tot gevolg.
Op sociaal vlak
Negatieve reacties van leeftijdsgenoten: dit vinden kinderen het allerergste.
Pesterijen of een sociale uitsluiting.
Een negatief zelfbeeld en soms depressieve gevoelens.

Opname

Na een eerste raadpleging voor obesitas bij kinderen op de dienst pediatrie volgt vaak een opname met één overnachting. Tijdens dit verblijf checkt het obesitasteam via een aantal eenvoudige en overwegend pijnloze onderzoeken de factoren die de oorzaak of het gevolg van het overgewicht kunnen zijn.

Hoe verloopt de opname

Je kind wordt op een donderdagochtend nuchter op verpleegeenheid D5 verwacht. Er volgen die dag verschillende onderzoeken en 's avonds blijft je kind overnachten in het zorghotel een beetje verderop. Vrijdagochtend wordt je kind terug in het UZA verwacht voor de laatste onderzoeken. Nadien kunnen jullie weer naar huis.

Welke onderzoeken worden er uitgevoerd?

Bloedonderzoek en orale glucosetolerantietest (OGTT, suikertest)
Dit onderzoek gebeurt meestal 's morgens voor het ontbijt.
Je kind moet nuchter zijn. Eten kan niet, water drinken wel.
Je kunt thuis de huid al wat verdoven met zalf, zo voelt je kind de prik minder.
We nemen heel wat buisjes bloed af. Daarmee onderzoeken we:
de vetten in het bloed
het suikergehalte
de hormonen
de werking van de lever
Voor de suikertest krijgt je kind een kathetertje met een kraantje in de arm. Zo moeten we niet telkens opnieuw bloed prikken. We geven je kind een zoet oranje of geel drankje. Alles vlot opdrinken, is belangrijk. Na het drinken wordt er op verschillende tijdstippen bloed afgenomen via het kraantje in de katheter.
Na het onderzoek wordt de katheter verwijderd. Je kind mag weer gewoon eten en drinken.
Radiografie van je hand
Met een radiografie van de hand kunnen we nagaan hoe oud het skelet is in vergelijking met de kalenderleeftijd van je kind. Op de dienst radiografie maken we een röntgenfoto van de hand van je kind. Dit is volledig pijnloos en duurt zo'n 5 minuten.
Echografie van het hart en van de lever
Met een echografie kunnen we de structuur van het hart en de werking ervan nakijken.
De dokter plaatst een smalle microfoon (sonde) op de borst van je kind. Op deze sonde zit een koude gel. Zo brengt de dokter het hart van je kind in beeld. Dit doet geen pijn.
Op dezelfde manier brengt de dokter de organen in de buik in beeld. Er wordt vooral gekeken of er een teveel aan vet in en rond de lever is opgestapeld.
Onderzoek van de longfunctie
Het onderzoek van de longfunctie meet de longinhoud van jouw kind. Hiervoor moet jouw kind een paar keer hard in- en uitblazen in een machine.
De metabole eenheid
Op de metabole eenheid meten we nauwkeurig:
De lengte en het gewicht van jouw kind
De omtrek van de heupen, de buik, de armen, de huidplooien en de vetmassa.
Slaaponderzoek
Slaaponderzoek
Dit nachtelijk onderzoek is nodig omdat we weten dat ongeveer de helft van de kinderen met overgewicht slecht slaapt. Dat komt door een bepaald type snurken waarbij de ademhaling telkens kort onderbroken wordt. Zo komt er niet genoeg zuurstof in het bloed terecht.
Wanneer je kind slaapt, checken we de belangrijkste lichaamsfuncties (hersenen, hart, ademhaling en zuurstof in het bloed). Dit doen we door een heleboel kleine pleisterkabeltjes op het lichaam van je kind te kleven. 's Morgens mogen die er gewoon weer af.
De resultaten
Enkele weken na het onderzoek worden de resultaten besproken op de consultatie.

Behandeling

Het obesitasteam kiest resoluut voor een kindvriendelijke, zachte aanpak. We stimuleren jouw kind om in gezinsverband blijvend een nieuwe en gezonde levensstijl aan te nemen. Uitzonderlijk kan tijdelijk ook medicatie ingeschakeld worden als extra hulpmiddel.

1
Jouw kind start best zo jong mogelijk
Elke leeftijd is goed om overgewicht aan te pakken. Maar hoe vroeger, hoe beter. Ernstig overgewicht bij een jong kind voorspelt vaak een zwaarlijvigheidsprobleem als volwassene, met meer risico op hart- en vaatziekten en diabetes.
2
Jouw kind krijgt een behandeling op maat
De behandeling kan bestaan uit het behandelen van een onderliggende aandoening. Maar de focus ligt vooral op de lichamelijke gevolgen veroorzaakt door het overgewicht. Soms is het nodig om medicatie te nemen. Jouw kind gaat regelmatig op controle bij de kinderarts.
3
Jouw kind wordt begeleid door de diëtiste
Tijdens het intakegesprek bekijkt de diëtiste de voedingsgewoonten van jouw kind.
Nadien is er om de 2 à 3 weken een dieetconsult. Dan wordt er telkens 1 aspect van de voeding besproken: wat zijn de minder calorierijke alternatieven voor sommige voedingsmiddelen? Zo wordt er stap na stap gewerkt aan een gezonder eetpatroon en een gezonde, gevarieerde voeding.
Eens alle stapjes doorlopen zijn, wordt jouw kind maandelijks opgevolgd tot het gewicht in evenwicht is met de lengte.
4
Jouw kind wordt aangemoedigd om regelmatig te bewegen
Meer sport en meer dagelijkse beweging (fietsen, stappen).
Sommige kinderen krijgen een individueel trainingsprogramma, begeleid door kinesisten. Op woensdagnamiddag kunnen ze onder begeleiding in het UZA sporten.

Psychologische zorg bij obesitas
Patiënten met obesitas kunnen rekenen op gespecialiseerde psychologische zorg. Psychologen richten zich op hulpvragen die voortkomen uit de psychologische druk van diabetes, zoals aanpassingsmoeilijkheden, moeilijkheden met aanvaarding, stress, angstklachten en depressieve symptomen. De behandeling omvat ook ondersteuning bij problemen met therapietrouw, levensstijlaanpassingen en persoonlijkheidsaspecten zoals extreem perfectionisme. Psychologen bieden ondersteuning aan zowel gehospitaliseerde als ambulante patiënten.
Wat kost een gesprek met een psycholoog van het UZA?

Klinische studies

Elk jaar nemen er in het UZA heel wat patiënten deel aan klinisch onderzoek via de dienst waar ze behandeld worden. Zij worden door hun arts gevraagd om hieraan eventueel deel te nemen. Soms zijn er echter ook studies waarvoor gezonde vrijwilligers gezocht worden.

Bekijk of er lopende klinische studies zijn

'Obesitas is bij steeds meer kinderen een chronische aandoening en de coronacrisis versterkte die evolutie.'

Prof. dr. Stijn Verhulst

Lees meer

Onze zorgverleners staan voor je klaar

Bij de behandeling van aandoeningen is een multidisciplinair team van zorgverleners essentieel voor het bieden van de best mogelijke zorg. Hieronder vind je een overzicht van de zorgverleners die deel uitmaken van ons team en hun specifieke rol in de behandeling en ondersteuning van onze patiënten.