Chirurgisch zorgtraject bij pancreasaandoeningen
Lees hier wat je voor, tijdens en na een operatie aan de pancreas kan verwachten.
Wat is een chirurgisch zorgtraject bij pancreasaandoeningen?
Je hebt bij de huisarts of gastro-enteroloog een van onderstaande diagnoses gekregen en wordt binnenkort geopereerd in het UZA.
Niet-kwaadaardige pancreasaandoening:
- slijmhoudende cystes (mucineuse cyste of IPMN)
- niet-kwaadaardige neuro-endocriene tumor
- chronische pancreatitis
Hieronder lees je wat je in de verschillende fases van de chirurgische behandeling van een niet-kwaadaardige pancreasaandoening kan verwachten en bij wie je terecht komt.
UZA als referentiecentrum voor complexe pancreaschirurgie
Het UZA is door het RIVIZ erkend als referentiecentrum voor pancreaschirurgie.
Het UZA heeft jarenlange ervaring in de chirurgische behandeling van tumoren rond pancreas en voldoet aan de criteria en kwaliteitsnormen om u daarbij de bestezorg te bieden.
Patiënten met een tumor rond de pancreas kunnen in het UZA een operatie ondergaan. Afhankelijk van de aard van de tumor bepaalt de arts welke ingreep het meest geschikt is: open chirurgie, een kijkoperatie of robotchirurgie.
Bij voorkeur wordt de ingreep via een kijkoperatie m.b.v. de Da Vinci-robot uitgevoerd. Soms is robotchirurgie niet mogelijk door de grootte van de tumor, betrokken bloedvaten, ... Dan gebeurt de ingreep via een klassieke insnede.
Diagnosestelling
- 1
Diagnose en verwijzing
Na de diagnose van een niet-kwaadaardige pancreasaandoening verwijst je arts je meteen door en maakt hij een afspraak bij het multidisciplinaire zorgteam in het UZA.
Second opinion
Je kan vook zelf een tweede advies of second opinion aanvragen. Dit is een aanvulling op de eerste diagnose en kan zowel je als je arts helpen om een goede beslissing te nemen over je behandeling.
- 2
Multidiscilplinair overleg
Als je dossier volledig is en er geen bijkomende onderzoeken nodig zijn, word je binnen de week uitgenodigd op de raadpleging en wordt er ook een ‘multidisciplinair consult’ georganiseerd.
Sommige letsels komen in aanmerking voor chirurgie, andere worden opgevolgd met beeldvorming (bv. CT-scan, MRI, DOTANOC PET-scan…).
- 3
Raadpleging
De beslissing van het multidisciplinair consult wordt zo snel mogelijk tijdens een raadpleging aan je bekend gemaakt. Op deze raadpleging wordt het behandelplan uitgebreid met jou besproken en overloopt de arts wat je voor, tijdens en na de behandeling kan verwachten.
Behandeling
Als je een operatie moet ondergaan, wordt de ingreep in overleg met jou ingepland. De operatie vindt plaats in het UZA en er is geen wachtlijst.
- 1
Voor de ingreep
Je wordt 1 à 2 dagen voor de ingreep op de dienst hepatobiliaire chirurgie (C1) opgenomen. De zaalarts en/of verpleging bespreekt samen met jou de ingreep en overloopt een checklist. Tijdens je opname maak je ook kennis met de anesthesist, en de kinesist die je na de operatie zal begeleiden. Als je nog bijkomende vragen hebt, kan je altijd terecht bij je behandelend chirurg.
- 2
De ingreep / het onderzoek
De Whipple-operatie of pancreaticoduodenectomie is de meest gebruikelijke ingreep bij een pancreastumor in de pancreaskop, en wordt soms ook toegepast bij chronische pancreatitis. Bij chronische pancreatitis worden in het UZA ook een pancreaticojejunostomie of duodenum en galwegsparende pancreaskopresectie volgens Beger of Frey uitgevoerd.
Andere ingrepen die in het UZA aan de pancreas worden uitgevoerd (afhankelijk van de plaats van het gezwel of cyste) zijn:
- Pancreasstaartresectie: hierbij wordt de staart van de pancreas, soms een deel van het lichaam en vaak ook de milt verwijderd.
- Totale pancreatectomie: hierbij wordt de gehele pancreas verwijderd.
- Centrale pancreatectomie: hierbij wordt het middelste deel van de pancreas verwijderd.
- Enucleatie (eerder uitzonderlijk en enkel mogelijk bij niet-kwaadaardige neuro-endocriene tumoren): hierbij wordt de pancreastumor weggenomen en zoveel mogelijk pancreasweefsel behouden.
- 3
Na de ingreep
Na de ingreep word je wakker op de afdeling intensieve zorgen, waar je medicatie geleidelijk aan wordt afgebouwd. De dag na de ingreep starten we al met voeding, meestal via een sonde. Het pijnteam monitort je toestand en kan je pijn dankzij een pijnpomp goed onder controle houden. Je behandelend chirurg volgt je tijdens je verblijf op intensieve zorgen steeds op, ook in het weekend.
Na je verblijf op intensieve zorgen word je overgebracht naar de afdeling hepatobiliaire heelkunde (C1), waar je ongeveer twee weken verblijft (tenzij er complicaties optreden). Tijdens je verblijf in het UZA krijg je enkele belangrijke richtlijnen voor een aangepaste levensstijl mee. Zo krijg je van de diëtist aangepast voedingsadvies na je pancreasoperatie. Samen met je kinesist start je ook zo snel mogelijk met een gepast revalidatieprogramma.
- 4
Naar huis
Afhankelijk van hoe goed je de ingreep hebt doorstaan, kan je ongeveer twee weken na je ingreep terug naar huis. Als je thuissituatie dit niet toelaat (je woont alleen) of je bent onvoldoende hersteld, organiseert onze sociale dienst een verblijf in een revalidatiecentrum.
Na ongeveer zes weken kan je terug je dagelijkse activiteiten opnemen.
- 5
Opvolging
Twee tot drie weken na je ontslag kom je voor een vervolgafspraak naar het UZA. We stellen op jouw maat een opvolgingstraject op langere termijn voor.
Een scan na wat achteraf onschuldige rugpijn bleek, bracht bij Guy (65) cystes in de pancreas aan het licht. Op termijn konden die uitgroeien tot kanker. Intussen onderging hij een zware operatie om ze te laten verwijderen. ‘Als ik bedenk waaraan ik ontsnapt ben, kan ik alleen maar heel dankbaar zijn’, zegt Guy.
Leven met
Voedingsadvies na pancreasoperatie
Waarom heb ik na mijn pancreasoperatie voedingsadvies nodig?
Verstoorde pancreasfunctie(s)
De pancreas speelt een belangrijke rol bij de vertering van vet en bij de verwerking van suiker. Zo zorgt de pancreas voor enzymen die nodig zijn bij de opname van vet (lipasen) en voor insuline die nodig is voor de regeling van de bloedsuiker.
Na een operatie aan de pancreas kan het zijn dat een deel van deze functies verstoord is. In dat geval zijn voedingsaanpassingen nodig om klachten en complicaties te beperken.
Verminderde eetlust
Vaak is de eetlust na pancreaschirurgie verstoord, met gewichtsverlies tot gevolg. Soms is ook voor de ingreep al sprake van gewichtsvermindering. In beide gevallen zal de diëtist samen met jou nagaan of uje voldoende voedingsstoffen inneemt en je aangepast voedingsadvies geven om terug op kracht te komen.
Wat zijn de voordelen van aangepast voedingsadvies na mijn pancreasoperatie?
- Minder klachten
- Minder krachtverlies
- Sneller herstel
- Minder kans op complicaties/infecties
- Betere vertering van de voeding
Hoe wordt het voedingsadvies op mijn maat samengesteld?
Als je een pancreasoperatie ondergaat, word je voor de operatie gescreend op ondervoeding. Als je al gewicht hebt verloren, minder eet of kans hebt op ondervoeding, krijg je alvast voedingsadvies.
Als je na de operatie opnieuw kan eten, komt er een diëtist langs. De diëtist zal samen met jou op basis van je huidige voedingspatroon, enkele onderzoeken en/of eventuele klachten een advies op maat samenstellen.
Indien er na ontslag nog aandachtspunten of problemen zijn met het eten, wordt er via de consultatie verdere opvolging voorzien.
Waaruit bestaat het voedingsadvies?
- Calorierijke en eiwitrijke voeding bij gewichtsverlies of lage eetlust
- Tijdelijk vetarm dieet bij eventuele chirurgische complicaties
- Diabetesdieet bij een verstoorde suikerverwerking
- Aangepaste dosis vetverteringsenzymen (Creon®) bij een verstoorde vetvertering
Hoe lang moet ik het voedingsadvies opvolgen?
Hoe lang je het voedingsadvies moet opvolgen, is erg afhankelijk van persoon tot persoon. Voedingsadvies betreffende de suiker- of vetvertering moet vaak levenslang gevolgd worden. De duur van ander advies is afhankelijk van de klachten.
Als het dieet kan stopgezet worden, zal dit steeds gebeuren in overleg met de diëtist.
Vragen?
Neem contact op met onze diëtisten Axel Stas (Axel.Stas@uza.be) en Sanne Mouha (Sanne.Mouha@uza.be).
