Chronische myeloïde leukemie (CML)
CML is een vorm van bloedkanker die ontstaat in het beenmerg, waar bloedcellen worden aangemaakt.
Synoniemen
Wat is chronische myeloïde leukemie (CML)?
Chronische myeloïde leukemie (CML) is een vorm van bloedkanker die ontstaat in het beenmerg, waar bloedcellen worden aangemaakt.
Door een genetische fout in een chromosoom worden kwaadaardige witte bloedcellen geproduceerd. Deze fout leidt tot de overproductie van myeloïde cellen, een type witte bloedcel. Normaal helpen deze cellen het immuunsysteem infecties te bestrijden, maar bij CML verdringen de abnormale cellen de gezonde bloedcellen, wat de afweer verzwakt en het risico op infecties vergroot.
Soorten
CML wordt ingedeeld in 3 verschillende fasen:
- Chronische fase: Dit is de vroegste en meest stabiele fase van de ziekte, waarbij de levenskwaliteit vaak goed blijft. Patiënten reageren meestal goed op de behandeling en kunnen vaak ambulant behandeld worden. Ambulante zorg betekent dat de patiënt voor behandelingen naar een ziekenhuis of kliniek komt, maar daarna weer naar huis gaat, zonder te overnachten.
- Versnellingsfase: In deze fase wordt de ziekte progressief erger en reageert vaak minder goed op de behandeling. Patiënten kunnen meer en/of ernstigere symptomen ervaren dan in de chronische fase.
- Blastencrisis: In deze laatste fase transformeert de chronische myeloïde leukemie naar een acute leukemie, waarbij de blasten (onrijpe witte bloedcellen) zich snel vermenigvuldigen in het beenmerg, bloed en organen. Dit gaat gepaard met een verergering van de symptomen, waaronder mogelijk een vergrote milt.
Oorzaken en risicofactoren
De exacte oorzaak van chronische myeloïde leukemie (CML) is vaak niet bekend, maar er zijn enkele risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van de ziekte kunnen vergroten:
- Hoge stralingsblootstelling: Blootstelling aan hoge doses ioniserende straling, zoals bij overlevenden van een nucleaire ramp of bestralingstherapie voor andere kankers, verhoogt het risico op CML.
- Leeftijd: CML komt vaker voor bij oudere volwassenen. De meeste diagnoses worden gesteld bij mensen boven de 60 jaar.
- Geslacht: Mannen hebben een iets hoger risico op het ontwikkelen van CML dan vrouwen.
Symptomen
In het begin heb je meestal weinig of geen klachten. Je kunt de ziekte al maanden of jaren hebben zonder dat je er last van hebt. CML kan ook toevallig ontdekt worden. Bijvoorbeeld als je een medische keuring krijgt, of bij een onderzoek voor een operatie.
Klachten van CML kunnen zijn:- Gewichtsverlies
- Nachtzweten
- Moeheid, zwakte en kortademigheid
- Buikpijn/vol gevoel
Erfelijkheid
Chronische myeloïde leukemie (CML) is niet erfelijk en wordt niet aangeboren.
CML ontstaat door een verworven genetische mutatie die in de loop van iemands leven optreedt, meestal zonder een duidelijke oorzaak. Chromosomen zijn dragers van ons DNA en bepalen veel dingen, zoals ons geslacht en bepaalde eigenschappen. Deze genetische verandering is echter niet iets dat je van je ouders erft, en het wordt ook niet doorgegeven aan je kinderen.
Diagnosestelling
Een vroege diagnose is belangrijk, omdat de ziekte in de chronische fase vaak goed te behandelen is met tyrosinekinaseremmers (TKI's), waardoor de progressie naar ernstiger stadia kan worden vertraagd of voorkomen.
De diagnose kan aan de hand van deze 4 onderzoeken worden gesteld:
Behandeling
Er is de laatste jaren een spectaculaire verbetering opgetreden in de behandelingsresultaten. Tot ongeveer vijftien jaar geleden was het gebruikelijk CML-patiënten te behandelen met chemotherapie en alfa-interferoninjecties. Deze therapie werkte levensverlengend, maar had veel bijwerkingen.
Nu wordt ook doelgerichte therapie ingezet, voornamelijk met tyrosinekinaseremmers (TKI's).
TKI's zijn meestal de eerste keuze en worden vaak goed verdragen, maar kunnen bijwerkingen hebben die aandacht vereisen. In sommige gevallen, vooral wanneer de ziekte zich in een vergevorderd stadium bevindt of als TKI's niet effectief zijn, kan chemotherapie of stamceltransplantatie worden overwogen. Regelmatige monitoring van de behandeling is essentieel om de effectiviteit en bijwerkingen in de gaten te houden.
University Clinical Research Center Antwerp (UNICCRA)
De oncologische research unit werd in 2022 volledig vernieuwd en uitgebreid, en gaat verder onder de naam University Clinical Research Center Antwerp (UNICCRA). Het doel van deze unit is nieuwe, betere en steeds meer doeltreffendere behandelingen vinden om kankerpatiënten te behandelen. Klinische studies zijn hiervoor de beste methode. Tijdens deze klinische studies kunnen onze onderzoekers bepalen welke behandelingen veiliger, effectiever en beter zijn dan de huidige behandelingen.
Leven met CML
Levensverwachting
Met de huidige medicatie kan in de grote meerderheid (> 90%) van de gevallen de CML zo goed onder controle gebracht worden dat de ziekte bijna onzichtbaar in het lichaam aanwezig is.
Impact
De impact van CML kan groot zijn. De diagnose brengt vaak angst en onzekerheid met zich mee, en patiënten ervaren een verlies van controle, vooral tijdens het wachten op prognoses en behandelopties. Hoewel CML vaak in een chronische fase wordt ontdekt, wat een betere prognose biedt, blijft de ziekte een constante factor in hun leven. Dit kan gaan om levenslange medicatie, de mogelijke bijwerkingen ervan, regelmatige tests en/of aanpassingen in werk- en privéleven. Een vroege detectie van CML is cruciaal en verhoogt de kans op een succesvolle behandeling.
Maak een afspraak
Oncologisch en hematologisch dagziekenhuis
Overige
Interessante links
